środa, 22 maja 2019 r. Dzisiaj imieniny: Heleny, Wiesławy, Romy

Polska prowincja

  • rozmiar:
  • A
  • A
  • A

Gmina Jastków

Image

Informacje

Pałac w Jastkowie (zobacz na mapie), siedziba Urzędu Gminy.

Siedziba urzędu gminy jest w miejscowości Panieńszczyzna, położonej w części północnej w odległości 11 km od Lublina, przy drodze Warszawa – Lublin. Gmina podzielona jest na 25 sołectw, z których największe terytorialnie to Moszna, Panieńszczyzna i Ługów. Gmina Jastków od zachodu graniczy z gminami Garbów i Nałęczów, od południa z Konopnicą, od wschodu z Lublinem, od północy z gminą Niemce.

Największe i najbardziej znane miejscowości w Gminie to: Jastków, Dąbrowica, Snopków, Tomaszowice, Moszenki, Płouszowice, Ługów, Ożarów.  

Od roku 1993 gmina przyjęła status gminy ekologicznej, a w 1995 roku otrzymała III nagrodę w konkursie na najbardziej ekologiczną gminę w Polsce. Kolejne lata to dynamiczny rozwój gminy; budowa dróg, kanalizacji, szkół. Wiele inwestycji zostało zrealizowanych ze środków zewnętrznych, m.in.; Unii Europejskiej oraz Banku Światowego.

Wieś Jastków znana jest od 1252 roku, kiedy to książę Bolesław Wstydliwy potwierdził opactwu benedyktynów w Sieciechowie własność wsi Jastków. Od XV wieku miejscowość była własnością szlachecką, dziedzictwem Grota herbu Rawa. W XIX wieku w skład dóbr ziemskich wchodziły wsie Jastków, Skorupniki oraz folwarki Jastków i Wygoda. W dobrach funkcjonowały browar i gorzelnia. W 1822 roku Jastków liczył 327 mieszkańców i 41 gospodarstw. Przez długi czas Jastków był w posiadaniu rodziny Budnych. Od 1896 roku majątek należał do Ignacego Budnego, który był także dziedzicem dóbr Niemce. Po śmierci Ignacego, Jastków przeszedł w ręce jego syna Nikodema Budnego.

Strona główna | Gmina Jastków |

Gmina Jastków - wizualizacja

 

Jastków leży przy ruchliwej międzynarorodowej trasie S17 (fot. 1), bardzo blisko Lublina. Takie położenie jakoś determinuje rozwój miejscowości i gminy. Ruch na tej trasie przenosi się właśnie (wrzesień 2014) na nowo wybudowaną nowoczesną obwodnicę (fot. 2).
Gmina Jastków położona jest w środkowej części województwa lubelskiego, w powiecie lubelskim, w północno-wschodniej części Płaskowyżu Nałęczowskiego, będącego częścią Wyżyny Lubelskiej. Krajobraz w tej okolicy jest bardzo malowniczy, pełen łagodnych wyniesień i stawów (fot. 3 i 4).
Powierzchnia gminy wynosi 11 376 ha i zamieszkuje ją ponad 12 tys. osób.
Atrakcyjna, podmiejska lokalizacja, dobra infrastruktura, dostęp do wysoko wykwalifikowanych kadr, istnienie wielu ośrodków akademickich w najbliższym otoczeniu, ulgi podatkowe, przyjazna polityka władz – to tylko niektóre atuty gospodarcze, o których się mogło przekonać już ponad 600 firm zarejestrowanych w Gminie Jastków (fot. 5 - firma KLIMAPOL).


 

W Gminie Jastków jest kilka zabytkowych obiektów, które świadczą o ciekawej historii tej ziemi i stanowią dziedzictwo historyczno-kulturowe gminy.
Najcenniejszy zabytek to baszta (pozostałości pałacu Firlejów) w Dąbrowicy (fot. 1). Dzisiaj jest częścią Caritasu, a obok stoi współczesny kościół (fot. 2). Prawdziwą ozdobą tej ziemi są liczne kapliczki, jak np. ta w z pocz. XX w. w Piotrawinie (fot. 3). Z zabytków warto też wymienić zespół pałacowy z XVIII-XX w. w Snopkowie (fot. 4). Tuż przy drodze z Lublina do Warszawy w centrum Jastkowa znajduje się cmentarz legionistów z 1915 r. (fot. 5).

 

Dziedzictwo Gminy Jastków

 

Dąbrowica. Najlepsze lata dla rozwoju Dąbrowicy, to okres, gdy była ona własnością Firlejów. Pierwsza rezydencja tej rodziny powstała w Dąbrowicy prawdopodobnie w 1 ćwierci XV wieku. Pobudowany wtedy zamek istniał do połowy XVI w., gdy ok. 1553 r. rozpoczęła się jego gruntowna przebudowa, ukończona ok. 1565 r. Dokonali jej Piotr Firlej i jego syn Mikołaj. Następna rozbudowa, tym razem na rezydencję o charakterze pałacu, miała miejsce w latach 1610-1630. W roku 1694 pałac uległ spaleniu a na początku XVIII w. został splądrowany przez wojska szwedzkie i od tego czasu zaczął popadać w ruinę. Z dawnego pałacu została tylko odrestaurowana baszta.
Dziś mieści się tu "Dom Spotkania" Caritas Archidiecezji Lubelskiej, który prowadzi tu przede wszystkim działalność charytatywną. "DS" angażuje się również w rozwijanie międzynarodowej współpracy ekumenicznej z innymi wyznaniami chrześcijańskimi, w ramach której gościł dotąd dzieci i młodzież z większości krajów Europy Zachodniej, a także z Ukrainy, Białorusi, Litwy i Łotwy.




 
Fot. 1, 2 i 3 - zespół pałacowy w Jastkowie z końca XIX wieku, z parkiem w stylu angielskim.  Obecnie siedziba Urzędu Gminy. Dwór w Jastkowie powstał w 1894 roku. Zaprojektowany został przez Aleksandra Zwierzchowskiego na zlecenie właścicieli tutejszych dóbr - rodziny Budnych. Obok niego wzniesiono także zabudowania folwarczne oraz odnowiono i uporządkowano park krajobrazowy. W 1896 roku majątkiem zaczął zarządzać Ignacy Budny. Otrzymał go w prezencie ślubnym, kiedy to ożenił się z Natalią Popławską. Po jego śmierci w 1934 roku, dwór zajmowany był przez małżonkę i trójkę dzieci. Budynek dworu znajduje się na niewielkim wzniesieniu, obok jest park, a w nim stawy.
Fot. 4 i 5 - zespół pałacowy w Snopkowie.
Pierwszym właścicielem miejscowości był Jan ze Snopkowa znany już z procesu o wieś Jastków, przedstawiciel szlachty herbu Rawa. W 1409 r. Jego posiadłość nazwano Snopcov, później zaś Snopków. Antoni Bobrowski stał się głównym sprawcą rozkwitu majątku w II poł. XIX wieku - założył znaną w kraju stadninę koni. Jego staraniem powstają nowoczesne zabudowania gospodarcze, a w latach 80. XIX w. - obok starego dworu - nowy pałac ze starannie zaprojektowanym otoczeniem w stylu parku krajobrazowego.



Fot. 1 i 2 - pałac w Tomaszowicach. Wieś po raz pierwszy występuje w roku 1381 jako Thomaszenicze. Później nazwa wsi zmienia się kilkakrotnie aż do współczesnych Tomaszowic. Zmieniają się też kolejni właściciele. Ostatnia właścicielka z rodu Dłuskich - Anna Dłuska, w roku 1863, wybudowała w miejscu starego szlacheckiego dworu, nawy murowany pałac o cechach neoklasycystycznych.  Właścicielem pałacu i parku o łącznej powierzchni 6,09 ha jest Gmina Jastków.
Fot. 3 - kaplica z 1854, przebudowana na pocz. XX w. przy pałacu w Tomaszowicach.
Fot. 4 i 5 - dwór w Ługowie. Pierwszy dwór drewniany alkierzowy powstał w najprawdopodobniej na przełomie XVII i XVIII wieku. Po przejściowym dzierżawieniu dworu przez Władysława Zawadzkiego, majątek kupują w 1925 r. Zygmunt i Helena Łabęccy, którzy byli jego właścicielami do roku 1945. Po wojnie funkcjonowała tu szkoła podstawowa, a w części budynku mieszkali nauczyciele. Dwór otacza park o łącznej powierzchni 4,56 ha.



Fot. 1 - dworek w Moszenkach. Dwór wybudowali Kołaczkowscy, a jeden z kolejnych właścicieli odsprzedał go mieszkańcom gminy (w 1929 r.) Do 1999 r. funkcjonowała tu szkoła podstawowa.  Obecnie dworek jest rekonstruowany.
Fot. 2 - dwór w miejscowości Moszna.
Fot. 3, 4 i 5 - kościół w Tomaszowicach.



 
Fot. 1 - stary dom koło Jastkowa i dąb. Według ustnego przekazu w tym domu w trakcie bitwy pod Jastkowem znajdowwał się żołnierski szpital.
Fot. 2, 3 i 4 - cmentarz poległych legionistów w Jastkowie. Powstał zaraz po bitwie pod Jastkowem pomiędzy wojskami austriackimi, w skład których wchodziła I Brygada i 4 pułk piechoty Legionów Polskich, a wycofującymi się wojskami rosyjskimi. Bitwa toczyła się na przełomie lipca i sierpnia 1915 r. W bitwie poległo 108 żołnierzy austriackich oraz 128 legionistów. Wszyscy zostali pochowani na tym cmentarzu wojennym w Jastkowie. 4 czerwca 1931 roku odbyła się wielka uroczystość odsłonięcia nowego pomnika na cmentarzu oraz nadania miejscowej szkole sztandaru. W uroczystościach uczestniczył prezydent Ignacy Mościcki, który został także ojcem chrzestnym nowej szkoły.
Fot. 5 - cmentarz legionistów w Marysinie. Pochowani tu są żołnierze polegli w bitwie pod Jastkowem w 1915 r. Zachował się właściwie tylko jeden pomnik nagrobny. Nie wiadomo kto go wystawił.



Cechą charakterystyczną pejzażu kulturowego Gminy Jastków są liczne kapliczki. Stawiane na różne okoliczności upamiętniają wydarzenia religijne i historyczne.
Fot. 1 - kapliczka w Piotrawinie.  Fot. 2 - kapliczka w  Ługowie. Fot. 3 - kapliczka w Marysinie. Fot. 4 - kapliczka w Jastkowie. Fot. 5 - kapliczka w Płouszowicach.


Fot. - kapliczka w Snopkowie. Fot. 2 - kapliczka w Moszenkach. Fot. 3 - kapliczka w Dąbrowicy. Fot. 4 - figura Matki Boskiej w kapliczce koło Jastkowa.

Turystyka w Gminie Jastków

 

 
Gmina Jastków ma spore walory do rozwoju turystyki. Bliskość Lublina może być atutem i sprzyjać wypadom turystycznym i wypoczynkowym do tej okolicy. Powstała tu rozwinięta sieć szlaków rowerowych, które łączą wszystkie gminne zabytki. W przyszłości mogą powstać tu gospodarstwa agroturystyczne, które byłyby świetną alternatywą dla gminy typowo rolniczej, w czasach, gdy uprawa roli i hodowla zwierząt jest nieopłacalna.


Północny szlak rowerowy - Gmina Jastków - szlak oznaczony kolorem niebieskim. Szlak oznaczony kolorem niebieskim liczy około 15 km.
Południowy szlak rowerowy – Gmina Jastków – szlak oznaczony kolorem żółtym, liczy około 25 km. 

 

Perspektywy Rozwoju Gminy Jastków

 

 

Przez obszar gminy przebiega droga krajowa nr 12, biegnąca na tym odcinku wspólnie z drogą krajową nr 17, oznaczoną w sieci dróg europejskich numerem E 372. Drogi te stanowią główne połączenie Warszawy, Poznania i Łodzi z przejściami granicznymi w Dorohusku i Hrebennem. Ukończono właśnie budowę obwodnicy miasta Lublina, która na terenie gminy posiada węzeł komunikacyjny w miejscowości Dąbrowica.




Sąsiedztwo Lublina gwarantuje: urzędy administracji państwowej, instytucje okołobiznesowe i dostęp do wysoko wykwalifikowanych kadr (80 000 studentów w Lublinie). W regionie występują relatywnie niskie koszty pracy (87,9% średniej krajowej) oraz atrakcyjna cena gruntów.


Lokalne ulgi podatkowe w zakresie zwolnień z podatku od nieruchomości to kolejna zachęta inwestycyjna. Atrakcyjność Gminy Jastków doceniło już wielu przedsiębiorców rejestrując na terenie gminy ponad 600 firm !!! Gmina przeznacza kolejne tereny pod inwestycje, często na wniosek samych zainteresowanych przedsiębiorców.






W gminie funkcjonuje pięć szkół podstawowych: w Jastkowie, Snopkowie, Ożarowie, Tomaszowicach i Płouszowicach oraz jedno gimnazjum w Jastkowie. Uczy się w nich ok. 1100 dzieci i młodzieży. Ilość i rozmieszczenie placówek uzasadnione jest odległością jaką musi pokonać uczeń oraz lokalną infrastrukturą.
W szkołach, oprócz codziennych lekcji, odbywają się liczne zajęcia dodatkowe. Są to koła przedmiotowe, teatralne, taneczne, wokalne, instrumentalne, sportowe, szachowe, ekologiczne i inne. Każda z placówek uczestniczy w projketach unijnych, dzięki którym możliwe staje się wprowadzenie specjalnej oferty edukacyjnej.
Fot. 1 i 2 - Gimnazjum i szkolne boisko w Jastkowie. Fot. 2 i 3 - nowo wybudowana Szkoła Podstawowa i szkolna biblioteka w Tomaszowicach. Fot. 5 - Szkoła Podstawowa w Ożarowie.


Programy współfinansowane ze środków unijnych umożliwiają dzieciom i młodzieży uczestnictwo w zajęciach wspierających rozwój umiejętności społecznych, ułatwiają zaplanowanie dalszej drogi edukacji, wyrównują szanse edukacyjne.
Fot. 1 - Szkoła Podstawowa w Płouszowicach. Fot. 2, 3 i 4 - Szkoła Podstawowa i boisko sportowe w Snopkowie. Fot. 5 - przedszkole w Ługowie.