niedziela, 25 października 2020 r. Dzisiaj imieniny: Darii, Wilhelminy, Sambora

Polska prowincja

  • rozmiar:
  • A
  • A
  • A

Gmina Konstantynów

Image

Informacje

Budynek Urzędu Gminy w Konstantynowie (zobacz na mapie).

Pierwotnie wieś zwała się Kozierady. Jeden z pierwszych dokumentów odnoszący się do tej osady pochodzi z 1452 roku.

Tu w 1660 roku zatrzymał się Stefan Czarniecki ciągnąc na wyprawę wojenną pod Moskwę. Barwny opis obozowego życia w tej miejscowości pozostawił po sobie Jan Chryzostom Pasek.

Jan Pieniążek, herbu Odrowąż, wojewoda sieradzki i starosta oświęcimski  ożenił się w 1678 roku z Teresą Warszycką, wojewodzianką sandomierską, biorąc wraz z nią dobra mielnickie na Podlasiu. Jan Pieniążek i Teresa z Warszyckich mieli tylko jedną córkę - Marię Kazimierę. W 1700 roku wyszła za mąż za Karola Juliusza hr. Odrowąża-Siedlnickiego, wnosząc część dóbr swych rodziców jako posag w dom rodziny Siedlnickich.

Po śmierci Karola Juliusza Odrowąża-Siedlnickiego w 1730 roku, zameczek w Ostromęczynie i dwór w Witulinie przeszedł drogą spadku na jego syna Karola Józefa Odrowąża-Siedlnickiego, jednego z głównych faworytów Augusta III Sasa. Jako podkoniuszy wielki Litewski, otrzymał on w 1732 roku starostwo mielnickie a w 1736 roku mianowany został podskarbim nadwornym. W roku 1738 awansował na wojewodę podlaskiego. Wybudował pałac w Kozieradach i otoczył go ogrodem francuskim. Na cześć własnej żony Konstancji z Branickich przemianował około 1744 roku Kozierady na Konstantynów. Nadał osadzie prawa miejskie, sprowadził dość licznych rzemieślników.

W 1792 roku majątek w Konstantynowie przypadł Tomaszowi Aleksandrowiczowi. Tomasz Aleksandrowicz "Witold" zmarł 29 września 1794 roku. Pozostałe po nim dobra przeszły do jego małoletniego syna Stanisława Aleksandrowicza. W 1804 roku będąc starostą łosickim i mierzwickim, wybudował w Konstantynowie murowany, klasycystyczny dwór. W latach 1811-1812 powołany został na posła do Sejmu Księstwa Warszawskiego. W 1824 roku mając poparcie ordynata Stanisława Zamoyskiego został mianowany przez namiestnika generała Zajączka senatorem-kasztelanem. Zmarł w pełni sił 13 sierpnia 1826 roku w Konstantynowie, pozostawiając żonę Apolonię z Ledochowskich voto Ledochowską i pięcioro dzieci.

Z piątki tej, jego syn Stanisław Aleksandrowicz "Witold" urodzony 29 grudnia 1816 roku, objął po ojcu dobra w Konstantynowie dopiero po uzyskaniu pełnoletności. Całą swoją energię poświęcił na uprzemysłowienie posiadanego majątku, podniesienie na wyższy stopień kultury agrarnej i hodowlanej a tym samym na pomnożenie dochodów, które pozwoliły w latach czterdziestych XIX wieku zmodernizować zastaną po ojcu siedzibę w Konstantynowie.

Za życia ostatniego z Aieksandrowiczów Konstantynów w 1827 roku liczył 84 domy i 818 mieszkańców. W 1860 roku było już tylko 69 domów, w których mieszkało łącznie 830 mieszkańców w tym 657 Żydów. Natomiast w 1883 roku było tu 60 domów zamieszkałych przez 1590 mieszkańców z czego 910 osób było wyznania mojżeszowego.

Stanisław Plater-Zyberk urodzony 10 stycznia 1875 roku został po rodzicach dziedzicem dóbr w Konstantynowie. Stanisław Plater-Zyberk jako dziedzic Konstantynowa bardzo szybko utworzył tu gospodarstwo promieniujące na najbliższą okolicę kulturą rolną, hodowlaną i przemysłowo-rolną. Wybudował około 1905 roku kościół w Konstantynowie, pod wezwaniem św. Elżbiety - patronki swojej żony. Przyczynił się też znacznie do powstania całej sieci sklepów włościańskich na Podlasiu. Elżbieta z Tyszkiewiczów hr. Plater-Zyberk jeszcze za życia męża, dzielnie mu sekundowała we wszystkich jego pracach społecznych i fundacjach katolickich.

Tadeusz Feliks Benedykt syn Stanisława i Elżbiety z Tyszkiewiczów urodził się w Brixen (Tyrol) 15 lutego 1906 roku. W 1926 roku został właścicielem wszystkich dóbr po ojcu. Przyczynił się do powiększenia konstantynowskich zbiorów pamiątek rodzinnych o kolekcję rycin i portretów Platerów, Syborgów, Aleksandrowiczów, Ledochowskich i Tyszkiewiczów. Aresztowany przez Gestapo w Konstantynowie 26 stycznia 1940 roku, przebywał w niemieckich więzieniach i obozach aż do 29 kwietnia 1945 roku, kiedy to obóz w Dachau wyzwolony został przez Armię Amerykańską.

 

Strona główna | Gmina Konstantynów |

Gmina Konstantynów - wizualizacja

 
Fot. 1, 2 i 3 - Konstantynów.
Gmina Konstantynów położona jest w północno-wschodniej części powiatu bialskiego i jest najdalej na północ wysuniętą gminą województwa lubelskiego. Siedziba gminy, Konstantynów - oddalony jest od Białej Podlaskiej o 20 km, a od miasta wojewódzkiego Lublina o 150 km. Konstantynów jest ważnym węzłem drogowym w tej części Podlasia. Krzyżują się tutaj drogi krajowe: nr 811 Sarnaki - Biała Podlaska i nr 698 Siedlce - Terespol.
Zajmuje powierzchnię 86,92 km2, którą zamieszkuje 4045 mieszkańców. Gęstość zaludnienia wynosi 47 osób/km2.
W Konstantynowie są dwa ciekawe zabytki: zespół pałacowo-parkowy z XIX w. i neogotycki kościół  wybudowany w latach 1905-1909 (fot. 4 i 5).


Gmina Konstantynów bogata jest w walory przyrodnicze i krajobrazowe. Znaczna część jej obszaru została włączona do obszaru Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu” i jego otuliny (fot. 1, 2 i 3). Północna część gminy styka się z rzeką Bug i na długości 530  metrów stanowi granicę państwa z Republiką Białorusi.
Gmina leży na pograniczu kulturowym co owocuje ciekawymi zabytkami. Przykładem tego pogranicza jest dawna cerkiew w Gnojnie (fot. 4) i cmentarz prawosławny (fot. 5) w tej samej miejscowości.

 

Dziedzictwo Gminy Konstantynów

 

 

Zespół pałacowo-parkowy w Konstantynowie.
 Konstantynów, wieś na Równinie Łukowskiej nad Czyżówką. Początkowo wieś nosiła nazwę Kozierady i wchodziła w skład dóbr mielnickich. W 1660 roku w Kozieradach przez trzy tygodnie stacjonował Stefan Czarniecki, który szedł z wojskiem na wojenną wyprawę. Tutaj miał miejsce słynny pojedynek Jana Chryzostoma Paska z braćmi Nurzyńskimi i Jasińskim. Barwnie ten pojedynek, jak również obozowe życie opisał Pasek w swoich pamiętnikach.
Karol Józef Odrowąż Siedlnicki zbudował w 1744 roku w Kozieradach pałac. Wcześniej w tym miejscu stał prawdopodobnie drewniany dwór, który spłonął w pierwszej połowie XVIII wieku. Projektantem nowej, barokowej budowli był architekt Jan Henryk Klemm. Pałac otaczał park krajobrazowy w stylu francuskim oraz barokowy ogród, który tarasami schodził do brzegu sztucznie utworzonego jeziora. Przebudowy pałacu dokonano według projektu Franciszka Jaszczołda w 1840 roku.
Kolejną przebudowę pałacu pod kierunkiem Józefa Piusa Dziekońskiego wykonano na przełomie XIX i XX wieku. Wtedy budowla uzyskała swoją klasycystyczno-neogotycką formę.
W okresie międzywojennym Konstantynów odwiedził marszałek Józef Piłsudski.
W 1944 roku na mocy reformy rolnej PKWN majątek został rozparcelowany, a pałac przejął Skarb Państwa. Umieszczono w nim szkołę, która mieściła się tu do początków XXI wieku.



Fot. 1, 2 i 3 - neogotycki kościół pod wezwaniem Św. Elżbiety w Konstantynowie.
Parafia erygowana w 1909. Obecny kościół parafialny murowany, wybudowany w latach 1905-1909, kosztem Stanisława Zyberk-Platera i parafian, staraniem ks. Andrzeja Olędzkiego. Konsekrowany przez biskupa lubelskiego, Franciszka Jaczewskiego.
Fot. 4 i 5 - zabytkowy cmentarz prawosławny z II poł. XIX i pocz. XX w. w Konstantynowie.


Fot. 1, 2 i 3 - kościół św. Antoniego Padewskiego w Gnojnie – wzniesiony w latach 1880-1883 jako cerkiew prawosławna. Cerkiew prawosławna istniała w Gnojnie przed 1592 r. W 1633 na jej miejscu wzniesiono świątynię unicką. Parafia unicka funkcjonowała w Gnojnie do likwidacji unickiej diecezji chełmskiej w 1875 r. W latach 1880-1883 wzniesiono, ze składek miejscowych wiernych, nową murowaną świątynię w bizantyńsko-rosyjskim. Cerkiew pozostawała w rękach prawosławnych do 1947, gdy została przejęta przez Kościół katolicki.
Fot. 4 i 5 - stary cmentarz prawosławny w Gnojnie.



Kaplica dworska w Komarnie położona na terenie dawnego parku dworskiego, wniesiona przed 1858 r. W 1865 zamknięta przez władze carskie i opuszczona. Kaplica klasycystyczna, murowana z cegły, otynkowana. Obok drewniana dzwonnica z 1922 r. i figura Matki Boskiej z 1943 r. Fot. 5 - nowy kościół w Komarnie z 1990 r.


 

Fot. 1 - zabytkowy wiatrak w miejscowości Zakalinki. Fot. 2, 3 i 4 - zabytkowa drewniana zabudowa w Konstantynowie. Malowane pnie drzew na biało razem z tą zabudową przypominają dawne miasteczka kresowe. Pobyt Józefa Piłsudskiego w Konstantynowie upamiętniono pomnikiem (fot. 5), który został w 1939 roku zniszczony przez Niemców. Zrekonstruowano go w 1995 roku.

Turystyka w Gminie Konstantynów

 

 
Gmina Konstantynów jest terenem o cennych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, które w znacznym stopniu zostały objęte ochroną obszarową. Gmina położona jest w północno-wschodnim pasie obszarów chronionych Lubelszczyzny. Rzeka Bug jest rajem dla wędkarzy, przyciąga ich nawet z odległych rejonów naszego kraju.
Park Krajobrazowy “Podlaski Przełom Bugu” został utworzony na podstawie rozporządzenia Wojewody Bialskopodlaskiego z dnia 25 sierpnia 1994 r., znajduje się w północnej części powiatu bialskiego, na terenie gmin: Konstantynów, Janów Podlaski, Rokitno, Zalesie i Terespol, a także na terenie dwóch gmin powiatu łosickiego: Platerów i Sarnaki, i obejmuje odcinek doliny Bugu od ujścia Krzny do ujścia Tocznej. Powierzchnia całego parku wynosi 30 904  ha, a jego otuliny – 17 131  ha.


Dolina Bugu  jest najcenniejszym obszarem parku, a zarazem najlepiej zachowaną doliną nizinnej rzeki w Polsce i jedną z najlepiej zachowanych w Europie. Jej długość w granicach parku to 93  km, a szerokość dochodzi do 5  km. Szerokość koryta rzeki oscyluje w granicach 100-200  m. Dzikość rzeki uwidacznia się w licznych rozlewiskach, płyciznach i zagłębieniach w nurcie.
Powstaje nowoczesna infrastruktura turystyczna.
 Fot. 2 - przeprawa promowa w Gnojnie. Fot. 3 - wiata z grillem przy promie w Gnojnie. Fot. 4 i 5   i 5 - schronisko "Przystań" w Gnojnie.


Gmina Konstantynów posiada tereny o powierzchni 76 ha, z przeznaczeniem pod inwestycje turystyczne w miejscowości Gnojno na Bugiem.
Ważnym elementem  zagospodarowani turystycznego jest Nadbużański Szlak Pieszy przebiegający przez obszar parku "Podlaski Przełom Bugu", szlak kajakowy na rzece Bug, stanica harcerska przeznaczona głównie jako miejsce biwakowe na obozy harcerskie w czasie letniego wypoczynku.
Przez teren gminy prowadzi turystyczny "Nadbużański Szlak Przyjaźni".

Perspektywy Rozwoju Gminy Konstantynów

 

 
Gmina Konstantynów jest gminą typowo rolniczą. Dominującym sektorem gospodarki jest rolnictwo. Funkcjonuje 957 gospodarstw (średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi 7 hektarów).
Zbudowano bardzo dużo i buduje się nadal wiele elementów infrastruktury technicznej, takich jak: wodociągi, kanalizacja, gazociągi i drogi. Gmina jest całkowicie stelefonizowana. Razem z gminą Leśna Podlaska wspólnie eksploatowane jest wysypisko odpadów stałych. Jest oczyszczalnia ścieków. Powstały obiekty sportowe przy konstantynowskich szkołach.
Perspektywy rozwoju gminy związane są z jej korzystnym położeniem oraz bardzo dobrze rozwiniętą infrastrukturą i wolnymi terenami – czyli dobrymi warunkami do inwestowania.

Wydzielone są działki pod indywidualne budownictwo mieszkaniowe. Przy obecnym rozdrobnieniu gospodarstw rolnych i ich słabej kondycji ważnym elementem będzie rozwój gospodarstw agroturystycznych.

Gmina Konstantynów jest niewielka, ale prężna. Sześciokrotnie w latach 1984 – 1989 zajmowała I miejsce w konkursie wojewódzkim „Mistrz Gospodarności”. W latach 1988 i 1989 miejscowość Konstantynów zajmowała I miejsce w konkursie wojewódzkim „Najpiękniejsza i przodująca wieś Podlasia”. W 1999 r. gmina otrzymała „Wawrzyn Podlasia” za sprzyjanie przedsiębiorczości oraz nagrodę za zagospodarowanie odpadów na terenie wiejskim. Można powiedzieć, że gminę cechuje porządek, dobrze rozwinięta infrastruktura oraz ogromna gospodarność i pracowitość mieszkańców.