Historia i Kultura w Gminie Lesko
Kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP w Lesku. Zbudowany w 1539 r. w stylu późnego gotyku z kamienia i cegły. Fundatorem był Piotr Kmita, marszałek wielki koronny, kasztelan sandomierski, wojewoda sandomierski i krakowski, właściciel miasta Leska. Nad portalem wejściowym do kościoła widnieje zniszczony herb Kmitów. Z tego okresu zachował się gotycki zrąb podpartych skarpami murów jednonawowego kościoła. W czasie najazdu Szwedów spłonął dach i zostało ograbione wnętrze kościoła. Jakub Jaworski w 1759 r. ufundował barokowe wnętrze świątyni. Obok kościoła znajduje się barokowa, murowana dzwonnica, której budowę rozpoczęto w 1725 roku, a zakończono po 1765 r. | ||||
Wyposażenie kościoła reprezentuje głównie styl barokowy i posiada złocisto-czarny kolor. Około połowy XVIII wieku Gotfryd Hoffman, architekt śląski przebudował wnętrze (w stylu późnobarokowym). Fot. 1 i 2 - ołtarz główny (z 1770 roku) późnobarokowy z ornamentami i rzeźbami rokokowymi z czterema kolumnami i dwiema pólkolumnami na cokołach, z rzeźbami świętych męczenników biskupów Stanisława i Wojciecha oraz aniołów w zwieńczeniu. W polu głównym znajduje się obraz Grupa Pasji (widoczny w czasie Wielkiego Postu). W pozostałych okresach roku liturgicznego odsłaniany jest obraz Matki Bożej Różańcowej (z II połowy XX w.). Fot. 3 - ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa (w kaplicy północno-wschodniej), sprowadzony z Francji (pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1925r.). Fot. 4 - ołtarz boczny w nawie głównej, styl pseudoklasyczny, z dużą figurą Matki Bożej Niepokalanej. Fot. 5 - ambona. |
||||
|
||||
Fot. 1 i 2 - ratusz. Usytuowany w centrum rynku - został wzniesiony w 1896 roku. Jest to piętrowy budynek, pokryty wysokim dachem z wieżą zegarową, utrzymany w stylu eklektycznym tak charakterystycznym dla XIX w. Nad wejściem herb Leska z okresu pierwszych właścicieli "Śreniawa" Kmitów. Fot. 3 - pamiątkowy głaz usytuowany na rynku przed ratuszem a poświęcony legionistom z powiatu leskiego. Fot. 4 - figura Matki Boskiej na Placu Konstytucji 3 Maja stanowi wotum dziękczynne za uratowanie miasta i jej mieszkańców podczas rabacji chłopskiej w 1846 r. Figurę ufundowali właściciele leskiego zamku – Edmund hr. z Siecina Krasicki oraz jego żona Maria Aniela z Brzozowskich. Ich herby (Rogala i Strzemię) są na frontowej ścianie postumentu, na którym stoi figura. Fot. 5 - pomnik Tadeusza Kościuszki z 1901 roku. | ||||
Synagoga – wzniesiona w I połowie XVIII wieku na miejscu drewnianej, zdewastowana w czasie II wojny światowej – była gruntownie odrestaurowana w latach 60-tych, a później kilkakrotnie remontowana. Synagoga jest jednonawowa ze ścianami szczytowymi zwieńczonymi kamiennymi wazami. Przy jej południowo-zachodnim narożniku znajduje się okrągła wieża, dawniej pełniąca funkcję więzienia dla Żydów. Na zewnętrznej zachodniej ścianie jest umieszczony wizerunek tablic Mojżesza, a pod nimi widnieje hebrajski napis głoszący: „jakże straszny jest ten dom – dom Boga”. Obecnie w głównej części budynku mieści się sala wystawowa Galerii Bieszczadzkiego Domu Kultury w Lesku. | ||||
|
||||
Wewnątrz na ścianie wschodniej zachowało sie ozdobne obramienie aron ha - kodesz (niszy w której przechowywało się zwoje Tory), składające się z półkolumn zwieńczonych trójkątnym szczytem, nawiązujące formą do obramienia aron ha - kadesz w niezachowanej lwowskiej bożnicy Złotej Róży. Wewnątrz synagogi jest ekspozycja poświęcona obecności społeczności żydowskiej w Lesku. Wielkie wrażenie robi tablica na której jest spis 3000 Żydów, mieszkańców Leska i okolic zamordowanych przez hitlerowców w latach 1939 - 1944. |
||||
Kirkut - świadectwo wielowiekowej obecności społeczności żydowskiej w Polsce. Kirkut jest jednym z najstarszych w naszym kraju. Położony na niewielkim wzniesieniu, niedaleko synagogi, skupia około 2 tyś. macew, czyli żydowskich stelli nagrobnych o kształcie pionowiej prostokątnej płyty, zdobionej płaskorzeźbą i inskrypcją, wszystkie zwrócone na wschód. Poza napisami umieszczona jest skomplikowana symbolika, związana z wierzniami pozagrobowymi Żydów lub życiem zmarłego. Najstarsza z nich pochodzi z 1548 roku (znajdująca się w części północnej). Na cmentarzu tym spoczywają sławni w średniowieczu rabini i dostojnicy żydowscy, wygnani przez Świętą Inwizycję z Hiszpanii. |
||||
|
|
|||
Kościół w Średniej Wsi. Kościół ten jest najstarszą drewnianą świątynią katolicką w Bieszczadach. Wzniesiony został w drugiej połowie XVI wieku jako kaplica dworska. Do pwtórnego uposażenia kościoła doszło w 1727 r., za sprawą Katarzyny z Oraczewskich Balową. W latach 1959-68 został gruntownie wyremontowany, wymieniono belki, wykonano oszalowanie wewnątrz i stolarkę okienną, a dach pokryto gontem. W latach 80-tych powiększono kościół poprzez dobudowę wieży oraz wycięto otaczające go stare dęby, a w latach 90-tych dobudowano drugą zakrystię. Kościół zbudowany jest z drewna, konstrukcji zrębowej, zewnątrz obity gontami. Prezbiterium zwrócone jest na południe, stosunkowo krótkie, zamknięte trójbocznie. Nawa jest szersza, prostokątna o stropach płaskich na jednym poziomie. |
||||
|
||||
Wnętrze Kościoła w Średniej Wsi oświetla sześć okien wielokwaterowych z gzymsem nad i podokiennym. Polichromia pochodzi z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościele są trzy ołtarze, sygnowane na drugą ćwierć XVIII w. Ołtarz główny poiada po bokach bramki, oba boczne ołtarze ujęte są parami kolumn. | ||||
|
||||
Fot. 1 i 2 - kosciół pw. Przemienienia Pańskiego w Manastercu. Jest to drewniana parafialna cerkiew greckokatolicka. Została zbudowana w latach 1818-1820, następnie poświęcona w 1822. Wyremontowana w 1934 roku pełniła swoją funkcję do czasu wysiedlenia mieszkańców wsi podczas akcji Wisła. W 1965 cerkiew została przejęta przez Kościół rzymskokatolicki, i w 1968 roku zamieniona w kościół p.w. Przemienienia Pańskiego. Pierwotna wzmianka o świątynii w Manastercu pochodzi z 1761 roku. Jest to obiekt drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Fot. 3, 4 i 5 - cerkiew w Bezmiechowej, zbudowana została w 1830, odnawiana w 1911 i 1937. Należała do parafii greckokatolickiej w Manastercu. Od 1968 używana przez Kościół rzymskokatolicki. Cerkiew w Bezmiechowej Górnej jest świątynią orientowaną, o konstrukcji zrębowej. Poszczególne części świątyni wzniesione na planach kwadratów. |
||||
|
||||
Kościół w Hoczwi. Kościół ten został ufundowany przez Fredrów i konsekrowany w 1745 roku. Jest to obiekt barokowy, o dość skromnej fasadzie która jest trójdzielna. W środku znajdują się trzy ołtarze, chór i ambona pochodzace z czasów budowy świątyni. Ciekawostką jest obraz św. Anny samotrzeć który pochodzi z końca XVII w., który można oglądać w głównym ołtarzu. Kościół otoczony jest murem z bramą od zachodu i parawanową dzwonnicą od wschodu. Kościół otoczony jest zabytkowym murem. |
||||
|
|
|
||
Fot. 1 i 2 - Średnia Wieś. Kościół p.w. Błogosławionego Jana Pawła II został konsekrowany w dn. 24.06.2012 r. Przed kościołem pomnik Błogosławionego Jana Pawła II. Fot. 3, 4 i 5 - Kościół św. Jadwigi Królowej w Jankowcach − parafia rzymskokatolicka, znajdująca się w archidiecezji przemyskiej, w dekanacie Lesko. | ||||
|
||||
Fot. 1, 2, 3 i 4 - cmentarz wojenny w Lesku został poświęcony w dniu 30 kwietnia 1916 roku. Na leskim cmentarzu w zbiorowych mogiłach spoczywa około 600 żołnierzy armii austro-węgierskiej, rosyjskiej i niemieckiej poległych w bitwach I wojny światowej oraz zmarłych od chorób i ran w polowych szpitalach w okolicach Leska. Fot. 4 i 5 - cmentarz komunalny w Lesku. |
||||
|
|
|||
Fot. 1 i 2 - cmentarz w Lesku jest jakby odbiciem historii miasta. Można tu znaleźć nagrobki wielu zasłużonych dla miasta i regionu. Fot. 3 - secesyjna kamienica w Lesku. Fot. 4 - w Lesku można jeszcze odnaleźć drewniane domy, będące śladem przedwojennej architektury. | ||||
Turystyka w Gminie Lesko
|
||||
Fot. 1, 2 i 4 - rzeka San przepływająca przez rozległy obszar Gminy Lesko pełni bardzo ważną rolę turystyczną i gospdarczą. Rzeka ma charakter górski, ale w Lesku rozlewa się szeroko i tworzy piękne krajobrazy. Pełna jest ryb i właśnie w Lesku odbyły się trzykrotnie mistrzostwa świata w wędkarstwie muchowym, co upamiętnia miejska fontanna (fot. 5). Nad rzeką są też malownicze łęgi, które stanowią doskonałe tereny rekreacji dla mieszkańców Leska (fot. 4). |
||||
Fot. 1, 2 i 3 - pływalnia w centrum Kompleksu Sportowo - Rekreacyjnego w Lesku. W skład pływalni wchodzi hala basenów, baseny rekreacyjne, widownie, szatnie i natryski. Pływalnię oprócz mieszkańców Leska odwiedzają licznie turyści, szczególnie gdy zawodzi pogoda. Fot. 4 i 5 - zamek w Lesku. Historię zamku na tle historii miastaprzedstawiona jest w tekście obok. Obecnie znajduje się on w gestii Gliwickiej Agencji Turystycznej i stanowi ważny obiekt turystyczny i hotelowy w mieście. |
||||
Rezerwat Góra Sobień - położony na gruntach wsi Manasterzec. Obejmuje on fragmenty lasu grądowego lipowo-grabowego, buczyny karpackiej i łęgu podgórskiego. Znajdują się tam ruiny Zamku Sobień z 1340 r. - pradawnej siedziby Kmitów - założycieli Leska. Z ruin zamku rozpościera się wspaniały widok na dolinę Sanu i pasma Bieszczadów. |
||||
|
|
|
|
|
Lądowisko Bezmiechowa – lądowisko w miejscowości Bezmiechowa Górna. Leży około 8 km na północny wschód od Leska. W Bezmiechowej Górnej w okresie II Rzeczypospolitej utworzono – dzięki staraniom studentów Politechniki Lwowskiej – ośrodek szybowcowy. Sprzyjające warunki naturalne, m.in. korzystne prądy termiczne, umożliwiły latanie na tzw. termikę. 18 maja 1938 wystartował stąd Tadeusz Góra, który po pokonaniu 577,8 km w swobodnym locie na szybowcu PWS-101 wylądował w Solecznikach Małych. Za ten wyczyn Międzynarodowa Federacja Lotnicza przyznała mu 8 stycznia 1939 pierwszy w historii medal Lilienthala. | ||||
|
||||
Szybowisko w Bezmiechowej położone na jednym z najpiękniejszych szczytów widokowych w Górach Słonnych (Kamionka 631 m). Z tego odkrytego i wyjątkowo widokowego wzniesienia można podziwiać panoramę całych Bieszczadów łącznie z odległymi połoninami Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Akademicki Ośrodek Szybowcowy należy do Politechniki Rzeszowskiej i jest centrum szkoleniowym dla przyszłych pilotów. | ||||
|
||||
Fot. 1 i 2 - Kamień leski [Glinne] - owiany licznymi legendami piaskowiec wznoszący się ok. 20 m ponad otaczający teren - był opisywany przez piewcę ziemi bieszczadzkiej Aleksandra Fredrę m. in. w poemacie "Kamień nad Liskiem". Ten pomnik przyrody znajduje się 3 km od miasta, przy głównej trasie w kierunku Ustrzyk Dolnych. Fot. 3 - pomnik przyrody progi skalne na Hoczewce, gdzie doskonale widoczne są kamienie otoczaki. Fot. 4 - leskie źródełka mineralne. Przed I wojną światową istniał w Lesku punkt zdrojowy, w latach miedzywojennych powstał niewielki zakład przyrodniczy. Fot. 5 - bardzo uczęszczana droga z Sanoka prowadząca w Bieszczady. |
||||
|
|||
Fot. 1, 2 i 3 - ośrodek narciarski, szybowcowy i paralatniowy w Weremieniu. Komfortowy kompleks 10 całorocznych domków wraz z pensjonatem, własnym wyciągiem narciarskim i szybowiskiem. Malownicze położenie obiektu „LeskoSki” u Bram Bieszczad – na blisko 12 ha łąk i lasów sprawia, iż jest to idealne miejsce na wypoczynek w Bieszczadach o każdej porze roku. |
|||