sobota, 18 stycznia 2020 r. Dzisiaj imieniny: Małgorzaty, Piotra, Liberty

Polska prowincja

  • rozmiar:
  • A
  • A
  • A

Lubycza Królewska

Image

Informacje

Na fot. powyżej - przejście graniczne w Hrebennem.

Gmina Lubycza Królewska (zobacz na mapie) położona jest w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego, w powiecie tomaszowskim, w obrębie: Roztocza Wschodniego, Kotliny Pobuża i Grzędy Sokalskiej, na pradawnym szlaku bałtycko-czarnomorskim i projektowanym korytarzu transportowym Via Inter Mare (droga krajowa nr 17) z przejściem granicznym w Hrebennem.

Powierzchnia Gminy wynosi 208 km² (20882 ha).
Lasy stanowią 28,08 % powierzchni (5965 ha), użytki rolne 64,24% ( 13645 ha), pozostałe - 7,53% (1600 ha).

Gmina Lubycza Królewska liczy ok. 7000 mieszkańców.

Nazwa Lubycza (dawniej Lubica, Lubicza) pochodzi od nazwy osobowej Lubik, a jej charakterystyczne zakończenie Lubycza jest pochodzenia ukraińskiego. Lubycza Królewska została założona na prawie wołoskim przez księcia mazowieckiego i bełskiego Siemowita w 1420 roku. Miejscowa legenda mówi, że księciu Siemowitowi podobała się piękna córka miejscowego kniazia Luba, więc na jej cześć nadał osadzie nazwę Lubica (Lubicz).
W 1422 roku bracia Jakub i Miczko, Wołosi, otrzymali od Siemowita kniaziostwo w Lubyczy. Centrum wsi znajdowało się w części zwanej Kniazie (na zachodzie), której nazwa nawiązuje do pasterskich naczelników zwanych kniaziami. Z tego powodu za czasów I Rzeczypospolitej włościanie lubyccy nazywali się kniaziami, nie będąc szlachtą.

W XV wieku szybko postępowała kolonizacja tych ziem, przyłączonych do Polski przez króla Kazimierza Wielkiego. Osiedlała się tu szlachta z Mazowsza i pasterze wołoscy. Za czasów królewskich należała do dóbr koronnych, stąd zachował się drugi człon nazwy "Królewska". Miejscowe podania mówią, że w okoliczne lasy przyjechał na polowanie król Władysław Jagiełło; pobłądził w borach i zachorował. Pasterze odnaleźli go i wykurowali, a król nadał im liczne przywileje i zezwolił na poszerzenie wsi na terenach królewskich -stąd nazwa Lubycza Królewska.

Wojny XVII wieku okrutnie zniszczyły te ziemie. Na początku tego stulecia było w okolicy 58 dworzysk, a w 1667 roku pozostały jedynie dwa dworzyska i jeden zagrodnik. Na prośbę mieszkańców król Michał Korybut Wiśniowiecki w dniu 12 X 1671 roku potwierdził nadane prawa. W 1678 roku król Jan III Sobieski w Lublinie dał przywilej "aby uczciwi kniaziowie uczyniwszy odwagę przysług przez przodków i osadców swoich niegdyś jeszcze Semowitowi ks. mazow. zachowali dawne prawa". Król August III potwierdził ten przywileje w dniu 24 XII 1744 roku.

Lubycza otrzymała prawo miejskie w 1759 roku i pozostała miastem aż do lat czterdziestych XX wieku.


Strona główna | Lubycza Królewska |

Lubycza Królewska - wizualizacja

 
Gmina Lubycza Królewska jest najbardziej znana z przejścia granicznego w Hrebennem (fot. 1). To tutaj właśnie kończy się droga krajowa S 17, a dalej wiedzie na Ukrainę i nad Morze Czarne. Każdy, kto podąża tą trasą musi przejechać przez Lubyczę Królewską (fot. 2). Gmina,  położona na Roztoczu Wschodnim i Grzędzie Sokalskiej, ma na swym terenie wiele ciekawych, niekiedy wręcz niezwykłych miejsc. Można tu spotkać bardzo stare dęby (fot. 3), źródełka i malownicze stawy (fot. 4), a także ciekawe zabytki wtopione w krajobraz (fot. 5).


Najciekawszy zabytek w gminie - drewniana cerkiew z XVII wieku, p.w. św. Mikołaja w Hrebennem (fot. 1). Siedliska - piękny przykład wielokulturowości tej ziemi (fot. 2). Muzeum "Skamieniały Las" w Siedliskach (fot. 3). Jedno z dwóch miejsc na świecie, gdzie występuje taka osobliwość przyrodniczo - geologiczna, czyli skrzemieniałe drewno. Kapliczka "Nad źródłem" w Siedliskach (fot. 4). Lasy stanowią 28% powierzchni gminy i nadają jej dużej malowniczości (fot. 5).



 
Fot. 1 - panorama przejścia granicznego w Hrebennem. Fot. 2 - miejscowość Huta Lubycka, położona w na Roztoczu Wschodnim. Gmina Lubycza Królewska leży w południowo - wschodniej części woj. Lubelskiego. Tutaj też jest najwyższe wzniesienie w woj. lubelskim - Krągły Goraj (389 m n.p.m.) (fot. 3). To ten szczyt z prawej strony. Drugi szczyt Długi Goraj (391,5 m n.p.m.) leży już w woj. podkarpackim. W gminie jest wiele malowniczych źródełek i stawów, które urozmaicają krajobraz. Fot. 4 - kapliczka nad stawem w miejscowości Zatyle. Fot. 5 - kościół w Lubyczy Królewskiej z 1980 r.





Turystyka piesza i rowerowa
   
 
 		         
 
Herb
 Lubyczy Królewskiej

 Szlak rowerowy ”Nad Sołokiją” niebieski
 - długość 21 km
Więcej o szlaku tutaj



     "Wolnościowy" (czerwony) - Tomaszów Lubelski - Żyłka - Bełżec -Brzeiny - Huta Lubycka - wzzg. Krągły Goraj -Siedliska Hrebenne PKP
Więcej o szlaku tutaj

    "Po bunkrach linii Mołotowa" (niebieski)- Hrebenne PKP - Mosty Małe -Teniatyska - Lubycza Królewska - Kniazie - wzg. Krągły Goraj - Huta Lubycka (planuje się przedłużenie szlaku do Horyńca Zdroju).
Więcej o szlaku tutaj



           
Zdjęcia z Międzynarodowego Rajdu Rowerowego Polska - Ukraina. W tym roku (2017) będzie to już 11 edycja.
Przez najbardziej atrakcyjne tereny prowadzą turystyczne szlaki piesze i Centralny Szlak Rowerowy Roztocza Kraśnik – Lwów.

















ŚCIEŻKA HISTORYCZNO-PRZYRODNICZA PO
POŁUDNIOWOROZTOCZAŃSKIM PARKU KRAJOBRAZOWYM

Południoworoztoczański  Park Krajobrazowy zajmuje powierzchnię 20 256 ha z czego 16 237 ha znajduje się w woj. podkarpackim, 4 019 ha w woj. lubelskim. Część podkarpacka Parku została utworzona w 1989 r., a lubelska w 1991r.

Celem ochrony Parku jest zabezpieczenie unikalnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych Roztocza Południowego z naturalnymi fragmentami buczyny karpackiej.

Dominującym elementem Parku są lasy, które w części lubelskiej zajmują ponad 79% powierzchni, a w podkarpackiej około 64%.

Więcej o ścieżce tutaj



Historia i kultura w Gminie Lubycza Król.

 

Cerkiew greckokatolicka w Hrebennem jest jednym z najcenniejszych zabytków budownictwa drewnianego w Polsce. Wzniesiona na wzgórzu a parafia została erygowana w 1685 r. Budowa świątyni została zakończona w 1697 r. Cerkiew ma konstrukcję zrębową. We wnętrzu zachowały się pozostałości ikonostasu z XVII i XVIII w.



Pierwsza wzmianka historyczna o cerkwi parafii w Siedliskach pochodzi z 1472 r. Obecną, murowaną cerkiew pw. św. Mikołaja ufundował książę Paweł Sapieha w 1901 r. Przy cerkwi stoi czworoboczna drewniana dzwonnica z 1834 r. W wyposażeniu znajduje się ikonostas z przełomu XVII i XVIII w. pochodzący z poprzedniej cerkwi drewnianej.


Kościół rzymsko – katolicki pw. Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Siedliskach. Książę miał pewne wątpliwości, co do potrzeby budowy kościoła obrządku łacińskiego w Siedliskach. Obawiał się obrazić uczucia mieszkającej tu ludności ukraińskiej. Paweł Sapieha w 1901 r. podjął jednak „rozsądną” decyzję i z rozebranego pałacu połowę cegły przeznaczył na kościół, drugą zaś na greckokatolicką cerkiew. W Siedliskach często bywał błogosławiony Adam Chmielowski. Przy kościele jest nowo wybudowana kapliczka św. Floriana (fot.5).



 
Kapliczka "Nad źródłem" (fot. 1, 2 i 3) została zbudowana w latach 20 - tych XX w. przez mieszkańców Siedlisk, na miejscu wcześniejszej kapliczki z końca XVIII w. Według przekazu woda ze źródliska ma moc uzdrawiającą. Jedna z wielu kapliczek tej ziemi (fot. 4), ta jest w Siedliskach. Obraz Matki Boskiej na sośnie (fot. 5), umieszczony tu w XVII w. przez kupca. Napadnięty przez Tatarów ukrył się pod niską, ale rozłożystą sosną. Na miescu starej sosny wyrosła nowa a obraz jest kopią.



Kurhan w Siedliskach (fot. 1 i 2) usypany w kształcie półksiężyca, w którym spoczywają Tatarzy polegli w bitwie z 1672 r. Wojskami polskimi dowodził hetman Jan Sobieski, późniejszy król Jan III.
Ta ziemia leży na pograniczu kultur i widać to w różnych postaciach. Pięknie położony cmentarz w Hrebennem (fot. 3), a na nim grób ukraińskiego poety Aleksandra Kozłowskiego (fot. 4). Na cmentarzu w Siedliskach jest grób księcia Pawła Sapiehy (fot. 5), właściciela Siedlisk, fundatora cerkwi i kościoła.

Fot. 1 i 2 - cerkiew murowana pw. św. Praskewii w Korniach z 1910 roku. Drewniana dzwonnica pochodzi z XVIII w. Obecnie mieści się tu kościoł rzymskokatolicki.
Fot. 3 i 4 - Żurawce. Cerkiew greko-katolicka z 1912 r. p.w. Krzyża Świętego. Obecnie kościół  rzymskokatolicki. 
Fot. 5 - krzyż pod starym modrzewiem w Żórawcach.



Fot. 1 - krzyże z kamienia brusieńskiego rozsiane są na terenie całej Gminy. Najwięcej napotkamy ich w Hucie Lubyckiej. Stawiane były dla uczczenia zniesienia pańszczyzny.
Fot. 2 - podobne krzyże stawiane są też w dzisiejszych czasach.
Fot. 3 - Ruda Żurawicka – młyn wodny na rzece Sołokija z 1884 roku.
Fot. 4 - jeden z bunkrów tzw. Linii Mołotowa, wybudowanej w latach 1939 - 1941 na granicy niemiecko - sowieckiej.
Fot. 5 - kościół w Lubyczy Królewskiej z 1980 r.

Turystyka w Gminie Lubycza Król.

 

 
W gminie Lubycza Królewska położona jest w obrębie 4 regionów geograficznych: Roztocza Wschodniego, Kotliny Pobuża, Kotliny Hrubieszowskiej i Grzędy Sokalskiej. Ze względu na położenie Gminy w krainie Roztocza Wschodniego szata roślinna należy do najbogatszych i najciekawszych w kraju. Przebiega tu granica zwartego występowania buka, jodły i świerka, obejmuje południowo-zachodni zasięg występowania brzozy niskiej i wierzby lapońskiej - roślin spotykanych w północnej Europie.
Na fot. 1 i 2 - wielowiekowy dąb w Siedliskach, pod którym według legendy spoczywał hetman Jan Sobieski po zwycięskiej bitwie z Tatarami. Fot. 3 - wiata turystyczna przy starych dębach. Fot. 4 - malowniczy staw przy źródełku w Siedliskach. Fot. 5 - jedna z malowniczych zagród, jakie można tu spotkać przy wędrówkach turystycznych.



Ze względu na położenie Gminy w krainie Roztocza Wschodniego szata roślinna należy do najbogatszych i najciekawszych w kraju. Przebiega tu granica zwartego występowania buka, jodły i świerka, obejmuje południowo-zachodni zasięg występowania brzozy niskiej i wierzby lapońskiej - roślin spotykanych w północnej Europie. Fot. 1 - lasy w Hucie Lubyckiej.
Fot. 2, 3 i 4 - stawy rybne w miejscowości Zatyle. Doskonałe i malownicze miejsce dla wędkarzy.
Fot. 5 - nowoczesna restauracja w Lubyczy Królewskiej.


 
Muzeum "Skamieniły Las" w Siedliskach.  Jedyne takie muzeum w Polsce. Te wszystkie okazy do złudzenia przypominające spróchniałe drewno to kamień, a konkretnie krzemień. Tą lokalną osobliwość opisywał już Jan Długosz w XV w.


W muzeum jest ponad 500 eksponatów, w większości podarowanych przez tutejszych mieszkańców. Obok okazów skamieniałości są również sprzęty codziennego użytku (fot. 1). W Złotej Księdze gości jest bardzo oryginalny wpis wybitnego kompozytora Krzysztofa Pendereckiego (fot. 2). Niedaleko obok muzeum jest plantacja Cypryśnika Błotnego – rośliny, rosnącej dziko na bagnistym podłożu tylko w płd. – wsch. części Ameryki Płn (fot. 3 i 4). To właśnie z tej rośliny pochodzą głównie skamieliny w muzeum. Fot. 5 - dokładne wytłumaczenie procesu krzemienienia drewna.

Perspektywy rozwoju Gminy Lubycza Król.

 

 

Przez teren Gminy przebiega droga krajowa nr 17 (nr 372) o znaczeniu międzynarodowym, ważny szlak komunikacyjny łączący kraje Europy Północnej ze Wschodem przez przejście graniczne Hrebenne- Rawa Ruska (fot. 1). Jest to historyczny szlak handlowy z Gdańska przez Warszawę, Lublin, Zamość, Żółkiew do Lwowa i dalej nad Morze Czarne. W samej Lubyczy Królewskiej (fot. 2 i 3) powstaje wiele podmiotów gospodarczych, rozwijają się usługi a położenie przy międzynarodowym szlaku niewątpliwie sprzyja rozwojowi gospodarczemu. W gminie jest dobrze rozwinięta infrastruktura a to sprzyja rozwojowi budownictwa (fot. 4). Oprócz położenia wielkim atutem Gminy Lubycza Królewska jest środowisko naturalne, przejrzyste wody rzek, czyste powietrze, dzika przyroda (fot. 5), specyficzny mikroklimat, osobliwości przyrodnicze, liczne zabytki budownictwa cerkiewnego, małe zaludnienie i brak przemysłu.