czwartek, 24 stycznia 2019 r. Dzisiaj imieniny: Felicji, Tymoteusza, Rafała

Polska prowincja

  • rozmiar:
  • A
  • A
  • A

Gmina Sitno

Image

Informacje

Na zdjęciu powyżej - XIX wieczny pałac w Sitnie.

Gmina Sitno (zobacz na mapie) położona jest w powiecie zamojskim województwa lubelskiego. Leży na wschód od Zamościa i graniczy z gminami: Mią­czyn i Grabowiec od wschodu, Skierbieszów od północy, Zamość od zachodu oraz Łabunie i Komarów od południa.

Gmina Sitno jest gminą typowo rolniczą, o dużym potencjale produkcyjnym z uwagi na dogodne warunki agroklimatyczne i zajmuje powierzchnię 11 207 ha.
Użytki rolne zajmują 9263 ha, użytki leśne1242 ha, grunty zabudowane
i zurbanizowane 630 ha.

Wieś położona jest w centralnej części gminy. Najstarsza źródłowa informacja o miejscowości pochodzi z 1420 r. Miejscowość musiała jednak powstać przed 1402 r., kiedy to po raz pierwszy wymieniony był w przekazach pisanych Sitaniec. Właścicielami Sitna na przełomie XIV i XV w. byli bojarzy ruskiego pochodzenia. Po ich wymarciu lub usunięciu (co jest bardziej prawdopodobne) osiadł tu Wojciech. Rodowód Sitańskich, których protoplastą był Wojciech, jest polski, o czym świadczy jego imię oraz herb Nałęcz. Wojciech przybył zapewne pod koniec XIV, a najpewniej na początku XV wieku z Mazowsza.

Od początku powstania parafii katolickiej w Sitańcu należało do niej Sitno.

Od lat 20 -tych XIX w. Sitno należy do rodziny Malczewskich. Na podstawie spisu z 1827 r. we wsi znajdowały się 104 domy i było 824 mieszkańców. Majątek Malczewskich w tym czasie bardzo się rozrósł, bowiem w 1820 r. byli oni także właścicielami Kawęczyna, Łazisk i Suchodębia.

W okresie międzywojennym administracyjnie Sitno należało do gminy Nowa Osada. W 1921 r. we wsi stały 142 domy i było 1005 mieszkańców, w tym 532 Polaków, 439 Ukraińców i 34 Żydów. Okres okupacji hitlerowskiej dla miejscowości był tak samo ciężki i tragiczny jak i dla całej Zamojszczyzny.

W okresie powojennym nastąpił szybki rozwój miejscowości.

 

Strona główna | Sitno |

Gmina Sitno - wizualizacja
Fot. 1 - budynek Urzędu Gminy w Sitnie.
Cały teren gminy Sitno położony jest w południowo-wschodniej części tzw. Padołu Zamojskiego. Tylko niewielki, północno-wschodni skrawek jej obszaru, leży w obrębie bardzo malowniczych Działów Grabowieckich (fot. 2).
Gmina Sitno jest typowo gminą rolniczą, o dużym potencjale produkcyjnym z uwagi na dogodne warunki agroklimatyczne (fot. 3).
Gmina położona jest na wschód od Zamoście i leży jakby "w cieniu" tego słynnego miasta (fot. 4).
Na terenie gminy jest kilka ciekawych zabytków i obiektów historycznych. Na fot. 5 - dworek w Jarosławcu, w którym w 1580 r. kanclerz Jan Zamoyski podpisał akt erekcyjny dotyczący budowy miasta Zamość.


W Gminie Sitno jest niezwykle ciekawy pejzaż kulturowy. Tworzą go np. kapliczki i znaki wiary wtopione w przyrodę (fot. 1 i 2).
Z zabytków warto wymienić kościół z I poł. XX w. w Horyszowie Polskim (fot. 3).
Drugim zabytkiem sakralnym jest kościół z końca XIX w. w Cześnikach (fot. 4).
Najciekawszy zabytek w gminie to murowany pałac z końca XIX w. w Sitnie, w którym obecnie mieści się Oddział Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli (fot. 5).

 

Historia i Kultura w Gminie Sitno

 

 
Fot. 1 i 2 - pałac w Sitnie. Dwór drewniany pojawia się na kartach historii na początku XIX wieku. Na jego miejscu zbudowano pod koniec XIX w. staraniem ówczesnego właściciela majątku Kornela Malczewskiego nowy, murowany pałac, istniejący do dziś. Pałac zlokalizowany został w centralnej części zespołu rezydencjonalnego, w otoczeniu rozległego parku. W 1913 r. majątek siteński na drodze licytacji za długi nabył od Malczewskich Witold Święcicki.  15 stycznia 1924 r. powstała tu Ludowa Szkoła Rolnicza Żeńska z inicjatywy Sejmiku Zamojskiego. Przez cały okres swojej działalności kierowana była przez Wandę Popławską, znakomicie wykształconą ziemiankę. W 1927 r. szkołę odwiedził ówczesny Prezydent Ignacy Mościcki. Do chwili zamknięcia w 1950 r., opuściło ja 681 wychowanek.
Zachował się też piękny park, założony na pocz. XIX w. przez nieznanego planistę (fot. 3).
W Cześnikach - Kolonii jest kaplica - grobowiec rodziny Sierakowskich (fot. 4). Z dawnego zespołu dworskiego została tylko zabytkowa aleja drzew (fot. 5).




Horyszów Polski. Od r. 1743 istniała tu parafia greckokatolicka.o kasacie unii w r. 1875 została zniesiona, a na jej miejsce utworzono parafię prawosławną, która funkcjonowała do I wojny światowej. Parafia rzymskokatolicka w Horyszowie Polskim została erygowana, 6 II 1919 r., przez bpa lubelskiego Mariana Fulmana. Obecnie istniejący kościół pochodzi z lat: 1901-1903, wybudowany przez rząd carski jako cerkiew prawosławna. Kościół murowany, orientowany, neoromański, z elementami stylu bizantyjskiego.


Cześniki. Obecnie istniejący tu kościół pw. św. Michała Archanioła, został wybudowany około r. 1898 jako cerkiew prawosławna. Po II wojnie światowej oddany katolikom. Pierwotnie istniał tu kościół drewniany, unicki. Po r. 1875 zamieniony na cerkiew prawosławną.Do r. 1919 katolicy obrządku łacińskiego należeli do parafii Dub, a później do Horyszowa Polskiego. Parafia rzymskokatolicka w Cześnikach została erygowana, 30 IX 1975 r.  Kościół murowany, neobizantyjsk. Obok kościoła metalowa dzwonnica z r. 1993 (fot. 4). Przy blebanii jest też ciekawa, nowa kapliczka (fot. 5).


 
Jarosławiec. Bardzo ważnym wydarzeniem dla miejscowości był rok 1580, kiedy to 10 kwietnia w folwarku jarosławieckim Jan Zamoyski wydał akt lokacyjny Zamościa, mający stanowić program organizacji i budowy nowego ośrodka (miasta). Przygotowany uprzednio dokument ogłosił tu w obecności licznego grona przyjaciół i zwolenników, z których siedmiu - starannie dobranych urzędników województwa bełskiego i ziemi chełmskiej - pełniło rolę świadków. Jarosławienie byli pierwszymi mieszkańcami miasta, co niewątpliwie było wyrazem wyróżnienia ich przez Zamoyskiego.
Z dawnego zespołu dworskiego została tylko tzw. rządcówka, zbudowana w II poł. XIX w. i zachowała się po drobnych przebudowach do dziś (fot. 1, 2, 3 i 4). Zachował się też park z II poł. XIX w. (fot. 5).


W Gminie Sitno zachowało się jeszcze sporo z dawnego, drewnianego budownictwa (fot. 1 i 2).
Ważnym elementen dziedzictwa kulturowego jest również stara, wiejska zabudowa wtopiona w krajobraz Działów Grabowieckich (fot. 3 - widok na miejscowość Rozdoły).
W miejscowości Horyszów Polski jest pomnik upamiętniający tutaj pobyt ks. Stefana Wyszyńskiego, późniejszego Prymasa Polski (fot. 4 i 5).


Pięknym dopełnieniem tej ziemi są kapliczki i znaki wiary. Warto zwrócić uwagę na stare krzyże: w Horyszowie Polskim (fot. 1) i w Stabrowie (fot. 5). Są też dwie figury św. Nepomucena. W Czesnikach - Kolonii (fot. 2) i w Rozdołach (fot. 3).

 

Turystyka w Gminie Sitno

 

 
W Gminie Sitno nie ma bardzo znanych i znaczących obiektów turystycznych, ale jest jednak atrakcyjna pod względem turystycznym. Największym atutem jest czystość ekologiczna i urzekające krajobrazy. Powyższe obrazy mówią same za siebie.


Dobre drogi i malownicze pejzaże sprzyjają rajdom pieszym i rowerowym. Są tu też tradycje łowieckie (fot. 4). Ważnym atutem turystycznym jest też niewątpliwie bliskość słynnego Zamościa (fot. 5).

 

Perspektywy rozwoju Gminy Sitno

 

 
W Gminie Sitno w ostatnich latach nastąpiły znaczące przemiany cywilizacyjne. Zmieniło się i unowocześniło budownictwo, powstał nowoczesny system bankowy (fot. 1).
Ważną rolę w  tych przemianach odgrywa kultura. W Gminie Sitno upowszechnianiem kultury i sportu zajmuje się Dom Kultury w Sitnie (fot. 2).
W ostatnich latach rozwinęła się także oświata. Powstało wiele nowych szkół, a stare zostały gruntownie przebudowane i odremontowane. Symbolem tych zmian mogą być:  gimnazjum w Jarosławcu (fot. 3) i gimnazjum w Sitnie ( fot. 4). Ważnym elementem tych wszystkich przemian są również nowoczesne remizy i świetlice (fot. 5 - remiza w Kolonii Sitno).