Polska prowincja

Gmina Chodel

Informacje

Rynek w Chodlu (zobacz na mapie).

Położenie gminy i ogólna charakterystyka.

Gmina Chodel położona jest w środkowo – zachodniej części województwa lubelskiego,                w powiecie opolskim, ok. 15 km od miasta powiatowego Opole Lubelskie i 37 km od miasta wojewódzkiego Lublin. Od zachodu gmina Chodel graniczy z gminą Opole Lubelskie i Poniatowa, od północy z gminą Bełżyce, od wschodu z gminą Borzechów, od południa z gminą Urzędów.

Powierzchnia gminy wynosi 108,2 km², liczba ludności 6877 osób. Sieć osadnicza składa się z 26 miejscowości podzielonych na 25 sołectw.

Pod względem fizycznogeograficznym gmina usytuowana jest w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, w obrębie subregionów: Kotliny Chodelskiej, Równiny Bełżyckiej oraz Wzniesień Urzędowskich. Gmina w całości znajduje się w dorzeczu górnej Chodelki. Środkowa część gminy znajduje się w granicach Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, który stanowi fragment regionalnego systemu obszarów chronionych województwa lubelskiego.

Rys historyczny Chodla.

Prawdopodobnie około połowy XV wieku powstała  osada targowa Chodel. W 1517 roku, na mocy przywileju króla Zygmunta Starego, w miejscu osady lokowane zostało miasto na prawie magdeburskim. Położony niedaleko prężnie działających miast – Opola, Urzędowa i Bełżyc, Chodel rozwijał się jako lokalny ośrodek handlowy i rolniczy. Mieszkańcy utrzymywali się głównie z rolnictwa i rzemiosła. Na początku XVII wieku dobra chodelskie przeszły na własność kolegium Jezuitów w Lublinie. W 1616 roku Jezuici wznieśli w pobliżu miasta kaplicę, zaś znajdujący się w niej obraz Matki Boskiej Loretańskiej, uznawany za cudowny, ściągał do miasta rzesze pielgrzymów, co sprzyjało rozwojowi Chodla. Pomyślny okres rozwoju miasteczka przerwał wybuch zarazy w 1629 roku, w wyniku której zmarła około połowa mieszkańców. W 2 połowie XVII i na początku XVIII stulecia Chodel był kilkakrotnie niszczony przez wojska szwedzkie i moskiewskie. Po kasacji Jezuitów w 1773 roku, cały majątek zakonu przeszedł na rzecz Komisji Edukacji Narodowej, a następnie został przekazany w ręce prywatnych właścicieli. W 1824 roku Chodel utracił prawa miejskie.  W 2 połowie XIX stulecia, na skutek częstych zmian właścicieli, a także z powodu licznych konfliktów pomiędzy dworem a mieszczanami, Chodel przeżywał okres stagnacji gospodarczej. Odzyskał je wprawdzie w 1838 roku, lecz wkrótce – w roku 1870 – ponownie utracił – na skutek represji po powstaniu styczniowym. Zezwolenie na organizowanie 6 jarmarków rocznie, jakie Chodel otrzymał w 1870 roku, przyczyniło się do ożywienia życia gospodarczego.  Chodel rozwijał się jako centrum handlu końmi i trzodą chlewną.  Mieszkająca tu ludność chrześcijańska trudniła się głównie rolnictwem, handlem bydłem i trzodą chlewną oraz rzemiosłem, zaś ludność żydowska – rzemiosłem i handlem. W czasie I wojny światowej miasteczko zostało zrabowane i niemal całkowicie zniszczone.  W dwudziestoleciu międzywojennym w mieście działy 3 garbarnie, kilka masarni i jatek, a także przedsiębiorstwo powozowe. W czasie II wojny światowej miasteczko zostało zniszczone w ponad 30%, nastąpił także znaczny ubytek ludności.