sobota, 23 stycznia 2021 r. Dzisiaj imieniny: Ildefonsa, Rajmunda, Klemensa

Polska prowincja

  • rozmiar:
  • A
  • A
  • A

Gmina Cisna

Image

Informacje

Na zdjęciu powyżej - widok na Bieszczady z z wieży "Jeleni Skok" w Cisnej.

Cisna – gmina wiejska (zobacz gminę na mapie tutaj) w województwie podkarpackim, w powiecie leskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krośnieńskim. Gmina Cisna jest najmniej ludną gminą wiejską w Polsce. Obejmuje środkową część Bieszczadów. Siedziba gminy to Cisna. Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwało 1665 osób.       Według danych z roku 2002 gmina Cisna ma obszar 286,89 km², w tym: użytki rolne: 5%, użytki leśne: 87%. Gmina stanowi 34,36% powierzchni powiatu.

Gmina Cisna obejmuje środkową część Bieszczadów. W jej południowej części położone jest pasmo graniczne. W części północno-zachodniej obejmuje południowo-wschodnie fragmenty pasm Wysokiego Działu oraz Łopiennika, natomiast w części północno-wschodniej obejmuje południowe stoki Połoniny Wetlińskiej, która jest największym górotworem na obszarze gminy. Granica gminy biegnie wzdłuż głównego grzbietu połoniny.

44% powierzchni gminy (126,4 km²) obejmuje dorzecze Solinki, a 56% (160,6 km²) dorzecze Wetliny. Główną rzeką jest Solinka, o długości na obszarze gminy 27 km, a najdłuższą jest Wetlina (32,3 km na obszarze gminy).

Część obszaru gminy wchodzi w skład Bieszczadzkiego Parku Narodowego, a reszta znajduje się w granicach Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego. Gwarantuje to nieskażoną przyrodę, dzikie zwierzęta czy urocze potoki, z których bez obaw można napić się wody.

Cisna została założona, według różnych źródeł w roku 1522, lub 1552, przez rodzinę Balów. W połowie XVIII w. stała się własnością rodziny Fredrów. Na początku XIX w. powstała w Cisnej huta żelaza, którą wybudował ojciec Aleksandra Fredry - hrabia Jacek Fredro. Huta produkowała niewiele, przetapiano około 700 q surowca.

Strona główna | Gmina Cisna |

                                   Gmina Cisna - wizualizacja

 

  
 
Gmina Cisna jest jednym z najpiękniejszych zakątków Polski. Prawie w całości porośnięta pięknymi lasami, w całości leży w górach. Te góry to Bieszczady (na fot. 1 - rzeka Wetlinka w okolicy rezezerwatu "Sine Wiry"). Cisna (fot. 2, 3, 4 i 5) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna.



 


Urząd Gminy w Cisnej (fot. 1), najmniejszej gminy pod względem liczby ludności w Polsce. Fot. 2 - Gminne Centrum Kultury i Ekologii w Cisnej. Cisna jest otoczona górami (fot. 3 i 4), które są widoczne z każdego punktu miejscowości. Przez Cisnę przebiega też Wielka Pętla Bieszczadzka, co daje dogodne połączenie ze wszystkimi miejscowościami Bieszczadów. Fot. 5 - rzeka Solinka.



Fot. 1 - jeden z widoków na Cisnę z wieży "Jeleni Skok".  Fot. 2 - słynna Bieszczadzka Kolejka Leśna, której baza znajduje się w Majdanie koło Cisnej. Fot. 3 - jeden z "przełomów" w rezerwacie "Sine Wiry". Fot. 4 - Wetlina z widokiem na Połoninę Caryńską. Fot. 5 - jeden z przykładów turystyki uprawianej w Gminie. Więcej w zakładce u dołu strony: Turystyka w Gminie Cisna.



Gmina Cisna na skutek licznych wojen  historycznych konflików jest raczej uboga w zabytki. Kilka obiektów jest jednak wartych uwagi. Fot. 1 - kościół parafialny w Cisnej. Fot. 2 - cerkiew w Łopieńce. Fot. 3 - cmentarz w Cisnej. Fot. 4 - cmentarz wojenny w Cisnej. Fot. 5 - jedna z wyludnionych wsi na skutek wysiedleń. Więcej w zakładce u dołu strony: Historia i Kultura w Gminie Cisna.




Cisna to miejscowość wybitnie turystyczna. Styl architektonicznie jest bardzo zróżnicowany. Przeważa jedna drewniana zabudowa. Gmina oferuje szereg różnych atrakcji, takich jak: jazda konna, kolejka leśna czy wyciągi narciarskie.




Cisna to miejscowość wybitnie ekologiczna i turystyczna. W samym centrum można tu nawet spotkać bociana. Przez Cisną przebiega główny szlak beskidzki, oznaczony kolorem czerwonym, który wiedzie tutaj z Komańczy, przez Chryszczatą i Przełęcz Żebrak (ok. 8 h), natomiast z Cisnej biegnie on przez całe Bieszczady, kończąc swoją drogę w Wołosatem.


Turystyka w Gminie Cisna
Bieszczadzka Kolejka Leśna – kolej wąskotorowa w Bieszczadach o szerokości toru 750 mm, będąca najwyżej położoną linią wąskotorową w Polsce. Powstała pod koniec XIX wieku jako kolej Nowy Łupków – Cisna, eksploatowana była gospodarczo do 1994 roku do transportu drewna i przewozu osób. Od 1997 roku funkcjonuje ponownie jako atrakcja turystyczna, głównie w sezonie letnim. Bazą kolejki jest stacja w Majdanie koło Cisnej (fot. 1, 2, 3, 4 i 5), skąd pociągi kursują obecnie na dwóch trasach o łącznej długości 20 km, w kierunku stacji Przysłup (zatrzymując się w Cisnej, Dołżycy i Krzywem) oraz Balnicy.


W Gminie Cisna są dwie wieże widokowe, z których roztaczają się piękne widoki na Bieszczady. Jedna na przełęczy Szczerbanówka, czyli pierwszym przystanku na trasie Komańcza - Cisna, skąd już można podziwiać połoniny (fot. 1 i 2). Druga wieża jest w Cisnej (fot. 3, 4 i 5), na którą prowadzi ścieżka „Jeleni Skok”. 2,5 – kilometrowa trasa biegnie zboczem Mochnaczki (777 m n.p.m), a jej przejście zajmuje około 45 minut.


Fot. 1 i 2 - Dolina Solinki, rzeki płynącej przez Gminę Cisna i wpadającej do Zalewu Solińskiego. Pomimo naturalnej dzikości przyrody bardzo często można spotkać ścieżki edukacyjne, które wyjaśniają odwieczne prawa przyrody oraz uczą szacunku do tej przyrody (fot. 3, 4 i 5).



Rezerwat przyrody Sine Wiry – rezerwat przyrody położony na terenie gmin Cisna i Solina w województwie podkarpackim, utworzony w 1987 roku. Rezerwat obejmuje 7-kilometrowy fragment przełomowej doliny Wetlinki i Solinki z układem siedlisk roślinnych o zróżnicowanych gradientach wilgotności i żyzności.



 
W rezerwacie znajdują się liczne stanowiska roślin i ostoi zwierząt, będące efektem specyficznego położenia i urozmaiconej rzeźby terenu.  Na fot. 5 - charakterystyczny fragment drzewa ukształtowany na głowę łosia.



 

Pośród wielu występujących w obrębie rezerwatu gatunków roślin, na szczególną uwagę zasługują: tojad wschodniokarpacki (Aconitum lasiocarpum), buławnik mieczolistny (Cephalanthera longifolia) oraz buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonium), zamieszczone w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin. Można tu zobaczyć charakterystyczne kamienie "toczaki" (fot. 4), którekształtowały się przez tysiące lat działalności górskiego strumienia. Nawet w tak odludnym miejscu jest przygotowany drewniany stół z ławką dla turystów szukających ciszy i spokoju (fot. 5).


Fot. 1 - dolina rzeki Wetliny. Fot. 2 i 3 - Wodospad Ostrowskich na strumieniu wpadającym do Wetliny. Fot. 4 i 5 - kajobraz znanej miejscowości Wetlina.


 

 

Historia i Kultura w Gminie Cisna
 
Z ciekawszych obiektów architektonicznych znajduje się w Cisnej murowany kościół św. Stanisława Biskupa (fot. 1 i 2), który został wybudowany w roku 1914, a powiększony w 1981. Parafię utworzono w 1958, poprzez wydzielenie jej z parafii baligrodzkiej. Fot. 3, 4 i 5 - Cerkiew św. Męczennicy Paraskewii w Łopience. Niektóre źródła podają, że powstała jeszcze w I połowie XVIII wieku. Według miejscowej tradycji w XVIII wieku wzniesiono jedynie murowaną kapliczkę, aby umieścić w niej ikonę Matki Boskiej, która w cudowny sposób pojawiła się na stojącej obok lipie (fot. 3), a cerkiew została dobudowana do kapliczki dopiero w I połowie XIX wieku. Pewnym jest, że cerkiew obecna istniała już w roku 1829. Od roku 1947 nie była użytkowana w celach religijnych.







Ikona Matki Boskiej oraz ołtarz zostały w roku 1949 wywiezione do kościoła w Polańczyku.W roku 1983 Towarzystwo Opieki nad Zabytkami rozpoczęło działania mające na celu odbudowę świątyni. W roku 1992 zrekonstruowano więźbę dachową, w 1993 dach pokryto blachą, a w latach 1994-95 odtworzono drzwi i okna. W roku 2002 budynek został otynkowany z zewnątrz. W roku 1983 Towarzystwo Opieki nad Zabytkami rozpoczęło działania mające na celu odbudowę świątyni. W roku 1992 zrekonstruowano więźbę dachową, w 1993 dach pokryto blachą, a w latach 1994-95 odtworzono drzwi i okna. W roku 2002 budynek został otynkowany z zewnątrz. W świątyni nie zachowały się elementy pierwotnego wyposażenia. We wnętrzu znajduje się kopia cudownego obrazu Matki Bożej Łopieńskiej, którego oryginał znajduje się w kościele w Polańczyku. Od co najmniej XVIII wieku, aż do wysiedleń miejscowej ludności po II wojnie światowej, Łopienka była najważniejszym miejscem kultu maryjnego na terenie Bieszczadów. Na najważniejszy, rozpoczynający się 13 lipca odpust przybywali wierni m.in. z Rzeszowa, Sniny czy Użhorodu. Przy cerkwi, na południowy zachód od niej, stała drewniana dzwonnica, o konstrukcji zrębowej, kryta dachem namiotowym. Wzniesiona została prawdopodobnie w XVIII wieku. Dzwonnicę rozebrano w roku 1956. W ostatnich latach została odbudowana (fot. 4).


 
Centralny punkt dawnej wsi Zawój (fot. 1). W 1947 r. mieszkało tutaj 56 rodzin. Zawój opustoszał 28 kwietnia 1947 r. Wysiedlono wówczas wszystkich 266 mieszkańców. Pozostały jeszcze zdziczałe drzewa owocowe (fot. 2).
Na dawnym cmentarzu przycerkiewnym w Cisnej (fot. 3) zachował się uchodzący za najstarszy datowany w Bieszczadach nagrobek - zarządcy huty Antoniego Kwiecińskiego i jego wnuczek, z 1842 roku. Jest to najstarszy nagrobek katolicki w Cisnej. Grób otacza fragment ogrodzenia pochodzący z miejscowej huty, podobnie jak krzyż na nagrobku (fot. 4). W dobrym stanie zachowała się płyta z inskrypcjami Róży Augusty Kwiecińskiej (fot. 5).



Cmentarz Wojenny w Cisnej – niewielka nekropolia z okresu I wojny światowej (1914-1915) znajdująca się na zachodnim skraju miejscowości.  Na cmentarzu chowani byli w okresie od września 1914 do maja 1915 polegli żołnierze Armii Austrowęgierskiej (w tym również Polacy i Słowacy). Wykonawcami cmentarza byli jeńcy Armii Rosyjskiej. Nadzór i organizację robót sprawował oddział Grobownictwa Wojennego Komando Nr 4 stacjonujące w Rymanowie, który podlegał dowództwu twierdzy Przemyśl. Cmentarz powiększono w roku 1927 po ekshumacji i przeniesieniu nań żołnierzy poległych z miejscowości Balnica, Maniów, Liszna, Żubracze i Przysłup. Zbiorowe mogiły zostały rozmieszczone tarasowo na wzniesieniu. Na mogiłach ustawiono drewniane krzyże. Przy wejściu na cmentarz znajdowała się stylowa drewniana brama z belek i łat. Na szczycie bramy w 1916 roku umieszczono napis „Heldengrab” (niem. „mogiła bohaterów”). Do roku 1939 cmentarz ogrodzony był żerdziami na stylowych słupkach z daszkami. Po II wojnie światowej teren cmentarza został zamieniony w skład drewna.


 
Wnętrze Baru "Siekierezada". Miejsce kultowe, szczególnie dla wielbicieli Edwarda Stachury. Ściany ozdobione są rzeźbami, obrazami i fotografiami - tworząc jedną wielką galerię. Unikalna galeria portretów fotograficznych beszczadzkich "zakapiorów". Ta galeria to również ludzka historia Bieszczadów.