Polska Prowincja

Gmina Dębowa Kłoda

Informacje

Dębowa Kłoda została założona 16 X 1530 roku przez Macieja Grocholę. Początkowo występowała pod nazwą Wargoszów. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i już w 1565 r. zaczęto używać nazwy Dembowa Kłoda, która wiązała się z ówczesnymi warunkami komunikacyjnymi na terenie wsi. Prawdopodobnie wiódł tędy trakt kupiecki. Był on trudno przejezdny ze względu na bardzo błotnistą drogę. Jedynym sposobem na pokonanie go było rzucanie na bagnistą drogę kłód dębowych. Zapewne z powodu charakterystycznej drogi zaczęto zwyczajowo nazywać miejscowość Dębową Kłodą, a później wieś ta otrzymała taką nazwę urzędowo. W 1565 r. wieś zamieszkiwało 35 rodzin kmieckich na 12 łanach ziemi. W tym okresie były tu trzy karczmy. Przez stulecia mieszkańcy Dębowej Kłody byli narażani na wyzysk ze strony zarządców, jak i rabowanie przez stacjonujące tu wojska królewskie oraz litewskie. W końcu XVIII wieku wieś była największą osadą w okolicy - liczyła 234 osoby. W 1795 r. przeszła pod panowanie austriackie, a od 1837 r. była własnością Kruzenszternów. Już w połowie XIX wieku stała się siedzibą gminy liczyła wtedy 51 domów i 278 mieszkańców. W 1928 r. powstała tu pierwsza szkoła czteroklasowa. W czasie drugiej wojny światowej nie doznała większych zniszczeń.

Gmina Dębowa Kłoda to gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie bialskopodlaskim. W skład Gminy Dębowa Kłoda wchodzą następujące sołectwa: Bednarzówka, Białka, Chmielów, Dębowa Kłoda, Hanów, Kodeniec, Korona, Krzywowierzba-Kolonia, Leitnie, Lubiczyn, Makoszka, Marianówka, Nietiahy, Pachole, Plebania Wola, Stępków, Uhnin, Wyhalew, Zadębie, Żmiarki.

Gmina Dębowa Kłoda

- wizualizacja


Gmina Dębowa Kłoda (zobacz na mapie) położona jest w południowo-wschodniej części powiatu parczewskiego. Zajmuje powierzchnię 188,4 km² i zamieszkuje ją ponad 3,9 tys. osób. Gęstość zaludnienia wynosi jedynie 21 osób na km² i jest jedną z niższych w województwie lubelskim. Wieś została założona w 1530 r. przez Macieja Grocholę. Początkowo występowała pod nazwą Wargoszów. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i już w 1565 r. zaczęto używać nazwy Dembowa Kłoda. Kiedyś ten region pokrywała gęsta i bagienna puszcza poprzecinana rzekami, pełna jezior i bagien.


Gmina Dębowa Kłoda ma charakter rolniczy i jednocześnie wykorzystuje walory krajobrazowo-przyrodnicze do rozwoju turystyki. Posiada predyspozycje do spełniania roli centrum rekreacyjnego i turystycznego. Użytki rolne zajmują ok. 61,8% ogólnej powierzchni gminy, użytki leśne to 31,3% To gmina wybitnie ekologiczna, wręcz zatopiona w zieleni.


Uzupełnieniem kompleksu Lasów Parczewskich są liczne stawy i oczka wodne. Cenne walory naturalne krajobrazowo-przyrodnicze zlokalizowane na znacznym obszarze gminy wpływają na jej atrakcyjność turystyczną (w tym kompleks wodno-rekreacyjny „Białka Parczewska” - fot. 4).


W średniowieczu tereny obecnej Gminy Dębowa Kłoda były pograniczem polsko-litewsko-ruskim. Ścierały się tu wpływy polskie, ruskie i litewskie. Zaowocowało to zabytkami i śladami wielokuklturowości. Fot. 1 - kościół w Kodeńcu. Fot. - kapliczka w Bednarzówce. Fot. 3 - Kościół w Białce. Fot. 4 - cmentarz prawosławny w Kodeńcu. Fot. 5 - pomnik upamiętniający wywózki Polaków na Sybir.

Perspektywy Rozwoju Gminy Dębowa Kłoda


Największe perspektywy Gminy Dębowa Kłoda stwarza nieskażona przyroda. Ze względu na niską gęstość zaludnienia człowiek nie wywiera na tutejszą przyrodę presji. Bardzo ważną gałęzią gopodarki staje się turystyka.


Największym kompleksem turystycznym jest Jezioro Białka (fot. 2,3), o pwierzchni 32 ha i maksymalnej głębokości 18 m. Na brzegu jeziora w sosnowym lesie stoją liczne domki letniskowe, ośrodki wypoczynkowe a także pola namiotowe i kempingowe.


W tej ekologicznej gminie tworzą się małe miasteczka domków turystycznych, nie tylko w pobliżu Jeziora Białka. Ludzie z wielich ośrodków miejskich szukają czystego powietrza, ciszy i spokoju. Rowijają się też inne działy turystyki. We Makoszce jest stadnina koni w zabytkowych budynkach carskiej stajni (fot. 5).


Lasy Parczewskie oprócz walorów krajobrazowych pełnię też ważną rolę w sensie turystycznym. Na terenie Gminy Dębowa Kłoda mają powierzchnię ok. 115 km². Główną atrakcją Lasów Parczewskich nie są walory gospodarcze, lecz krajobrazowe, przyrodnicze i rekreacyjne.


Oprócz walorów turystycznych i rekreacyjnych Lase Parczewskie to także przedziębiorstwo ekonomiczne. Są tu liczne szkółki pozykiwania sadzonek a także trwa kontrolowany wyręb drzew.


Najważniejszym działem gospodarki jest jednak rolnictwo. Czystość gleb predystynuje gminę do produkcji czystej, ekologicznej żywności. Ważnym uzupełniem perspektyw rozwoju Gminy Dębowa kłoda jest dobrze rozwinięta i nowoczesna infrastruktura. Dobrze rozwinięta jest sieć dróg i oświata.

Przyroda w Gminie Dębowa Kłoda


Krajobraz przyrody Gminy Dębowa Kłoda to krajobraz typowy dla pogranicza Połudiowego Podlasia i Polesia. Wielkie niziny poprzecinane małymi rzekami i strumieniami. Fot. 1, 2 i 3 - rzeka Piwonia. Fot. 4 - rzeka Konotopa. Fot. 5 - jedyny sztuczny ciek wodny, czyli Kanał Wieprz - Krzna. Te niewielkie rzeki podkreślają wyjątkową malowniczość tych terenów.


Lasy Parczewskie, najbardziej wyrazisty element Gminy Dębowa Kłaoda. Dominują tutaj lasy iglaste, w mniejszym stopniu lasy mieszane, łąki i pastwiska, miejscami występują wrzosowiska. Największą powierzchnię zajmują obecnie bory sosnowe.


Ważnm elementem pejzażu tej gminy są stawy hodowlane. Wprawdzie jest to wytwór ludzkiej działalności, ale stawy całkowicie wtopiły się w przyrodę. Otoczone łąkami, lasami i porośnięte nadbrzeżnymi drzewami tworzą wyjątkowy klimat tej ziemi.


Można tu zaobserwować wiele gatunków ptaków, np.: bielika, gągoła, zimorodka a wśród ssaków - łosia.

Dziedzictwo Kultury Gminy Dębowa Kłoda


Kodeniec. Wieś sięga swymi korzeniami do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pierwsze wzmianki o Kodeńcu pojawiają się w 1566 r. Cennym zabytkiem jest katolicki kościół, który dawniej był cerkwią z 1791 r. Obok stoi drewniana dzwonnica, prawdopodobnie rówieśniczka cerkwi.


Drewniany kościół z XVIII w. w Białce (fot. 1 i 2). Poprzednio było to cerkiew unicka, która powstała w 1760 r. z fundacji Potockich. Fot. 3 i 4 - współczesny kościół w Dębowej Kłodzie, który wyróżnia się ciekawą architekturą. Fot. 5 - jeden z wielu krzyży przydrożnych, które podkreślają duchowy wymiar tej ziemi.


Gmina Dębowa Kłoda położona jest na pograniczu polsko-ruskim i polsko-litewskim. W historii były okresy rozwoju i pomyślności, ale były też okresy tragiczne. Fot. 1 - wyraźnie zachowany i widoczny Królewski Trakt, prowadzący z Krakowa do Wilna w okresie Rzeczpospolitej Obojga Narodów.