Polska prowincja

Gmina Garbów

Informacje

Budynek Urzędu Gminy w Garbowie (zobacz na mapie).

Garbów – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim. 

Siedzibą gminy jest Garbów.

Dzięki swojemu położeniu w centrum głównego pasa osadniczego na Lubelszczyźnie parafia w Garbowie (tym samym i pierwszy kościół pod wezwaniem Św. Wojciecha) powstała już w pierwszej połowie XII wieku. Należała do grupy sześciu pierwszych na terenie południowo-wschodniej Polski. Pierwsza znana wzmianka pochodzi z 1326 roku, wskazuje że wówczas parafia funkcjonowała w pełni zorganizowana. Dwukrotnie Garbów był siedzibą biskupią. Od 1739 roku proboszczem był biskup tytularny bakoński Stanisław Rajmund Jezierski, a od 1804 roku biskup sufragan Mateusz Maurycy Wojakowski – wówczas kościół Garbowski po części pełnił funkcje przynależne katedrze (np. tu Wojakowski dokonywał święceń alumnów z lubelskiego seminarium).
Od wieków funkcjonowała w Garbowie szkoła parafialna, pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1529 roku. W drugiej połowie XVII wieku powstał przy parafii dom dla ubogich i probanta związane z Bractwem Różańcowym. Wszystkie te instytucje zlikwidowano w połowie XIX wieku.

Około 1650 roku w Garbowie postawiona została kolejna świątynia. Ta niewielka, acz pełna uroku budowla, założona na planie krzyża greckiego wykazywała cechy baroku z wyraźną tendencją do odtwarzania w drewnie form budownictwa murowanego. Malownicza swiątynia zwracała uwagę wielu ludzi sztuki na początku naszego wieku. M. in. członków Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, którzy zgłosili gotowość pomocy materialnej przy jej konserwacji. Kościół spalili żołnierze rosyjscy w ramach oczyszczania przedpola walki w 1915 roku.

Jeszcze w połowie XIX wieku zaczęto myśleć o budowie nowego kołcioła, stary stawał się zbyt mały. Po wielu perypetiach budowę rozpoczęto w 1907 roku. Budowę ukończono w 1912 roku.

Przynajmniej od końca XIV stulecia Garbów i związane z nim okoliczne majątki należały do zamożnego i znaczącego rodu Szczekockich herbu Odrowąż. Dopiero z początkiem XIV wieku maleje znaczenie tej rodziny w Garbowie, jako dziedzice części dóbr pojawiają się przedstawiciele innych rodów. Wydaje się, że ma to związek z likwidacją zboru ariańskiego, którego założycielami i wyznawcami było wielu przedstawicieli tego rodu. W połowie XVII wieku Garbów należał do Daniela Iżyckiego, który był członkiem „Rzeczpospolitej Babińskiej”, gdzie nadano mu tytuł referendarza i dozorcy piwnic. Po nim wieś przeszła w ręce Szymona Kawieckiego.
Na początku XVIII wieku Garbów i Przybysławice należały do Sieniawskich.

W połowie XVIII wieku majątek od Czartoryskich odkupił Michał Granowski, sekretarz wielki koronny, który od króla otrzymał przywilej lokacyjny na założenie we wsi Garbów miasta na prawie magdeburskim – 1785 r. Przywilej nie został wcielony w życie.

W roku 1819 nabył go Jan hr. Jezierski. Jezierski okazał się kiepskim politykiem, sprawdził się natomiast jako gospodarz. Podniósł dochodowość majątku poprzez założenie gorzelni i wielkiego, wzorowo prowadzonego gospodarstwa rybnego. Stawy pozostały do dzisiaj i choć zaniedbane to one właśnie uatrakcyjniają i stwarzają specyficzny klimat miejscowości. W połowie wieku Jezierski powierzył architektowi Józefowi Dietrychowi budowę pałacu. Klasycystyczno-empirowa budowla założona na planie stylizowanej litery H zachowała się w dobrym stanie do naszych czasów. Po wojnie przebudowano szosę lubelsko – warszawską, która teraz przecina okalający pałac park.

W pierwszych latach naszego wieku majątek kupili Broniewscy, rodzina potentatów polskiego przemysłu cukrowniczego. Bohdan Broniewski w ciągu kilku lat przekształcił go w gospodarstwo przemysłowe. Zbudował cegielnię parową, gorzelnię rektyfikację, następnie Cukrownię Garbów, która zaczęła produkcję w 1908 roku, Cukrownia podniosła stan ekonomiczny okolicznych dworów i gospodarstw chłopskich.