sobota, 23 stycznia 2021 r. Dzisiaj imieniny: Ildefonsa, Rajmunda, Klemensa

Polska prowincja

  • rozmiar:
  • A
  • A
  • A

Gmina Koprzywnica

Image

Informacje

Na zdjęciu powyżej - Klasztor Cystersów w Koprzywnicy (zobacz na mapie). Najcenniejszy zabytek Gminy Koprzywnica.

W okolicach Koprzywnicy w czasach przedchrześcijańskich istniał bardzo silny ośrodek kultu ognia. Osada nad Koprzywianką istniała już w początkach XII wieku. W dawnej historiografii występuje jako Pokrzywnica ( nazwa Koprzywnica jest czechizmem ). W 1185 r. książę Kazimierz Sprawiedliwy sprowadził z burgundzkiego Morimondu cystersów, które wysyłało swoich wychowanków do wielu klasztorów w Europie. Mikołaj Bogoria Skotnicki h. Bogoria (1150- 1238) – rycerz, komes (darczyńca Cystersów) podarował w 1185 r. – Koprzywnicę. Dokumentem księcia Bolesława V Wstydliwego z 8 grudnia 1268 r. osada targowa Koprzywnica uzyskała prawa miejskie na prawie magdeburskim (na wzór miasta Krakowa).

Pisemna wzmianka o Koprzywnicy pochodzi z 1280 i związana jest ze zwycięstwem Leszka Czarnego pod Koprzywnicą, nad wojskami Księcia ruskiego Lwa, po którym Leszek Czarny, uderzył na ziemie pogranicza, zdobywając m.in. Przeworsko.

 Koprzywnica jest jedną z najstarszych osad w regionie sandomierskim. Rozwinęła się przy erygowanym w 1183 - 1185 r. opactwie cystersów, do którego należała do końca XVIII w. Położona przy średniowiecznym szlaku z Zachodu przez Śląsk, Kraków na Sandomierz i Ruś, otrzymała prawa miejskie w 1268 r., niszczona przez najazdy Tatarów w 1241 i 1259/60, pożary w 1494, 1657, 1891, utraciła prawa miejskie w 1864 r. i ponownie je uzyskała w roku 2000.

Jak podaje kronika Janka z Czarnkowa, na krótko przed swą śmiercią nocował w klasztorze cystersów Kazimierz Wielki. W 1606 miał tu miejsce rokosz szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie pod przywództwem Mikołaja Zebrzydowskiego.

Parafia w Koprzywnicy pod wezwaniem Wszystkich Świętych wzmiankowana jest od 1268 r. W Koprzywnicy wymieniane są w źródłach jeszcze dwa kościoły - pod wezwaniem św. Leonarda zbudowany z kamienia i cegły, stanowił oratorium dla oo. Cystersów, rozebrany ok. 1530 r. i drewniany pod wezwaniem św. Ducha z funkcjonującym przy nim przytułkiem i szpitalem. Ośrodek dawnej osady i miasta stanowił zachowany prostokątny rynek z położonym po jego północno-wschodniej stronie kościołem pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w miejscu kościoła Wszystkich Świętych. Pomiędzy rynkiem a położonym na zachód dawnym opactwem cystersów prowadzące z rynku ulice wyznaczają dawny wydłużony plac targowy. Obecnie Koprzywnica jest ośrodkiem administracyjnym miasta i gminy.

Strona główna | Gmina Koprzywnica |

Miasto i Gmina Koprzywnica - wizualizacja

 

Koprzywnica leży w województwie świętokrzyskim w południowo - zachodniej części powiatu sandomierskiego. Gmina położona jest przy drodze krajowej Kraków - Sandomierz na krawędzi doliny Wisły. Powierzchnia gminy wynosi około 6 935 ha, a samego miasta 1 788 ha.
 Fot. 1, 2 i 4 - pocysterski kościół pw. NMP i św. Floriana w  Koprzywnicy, zbudowany w pierwszej ćwierci XIII w.  Zniszczony podczas najazdu tatarskiego w 1241 r., przebudowany w XV w. i XVIII w. Wtedy dodano późnobarokową fasadę, przebudowano okna i zmieniono wyposażenia wnętrza.
Fot. 3 i 5 - przylegające do kościoła wschodnie skrzydło dawnego klasztoru cystersów z zachowanym kapitularzem z XIII w., w którym sklepienie wspiera się na dwóch kolumnach.



Rynek w Koprzywnicy z kościołem pw. Matki Boskiej Różańcowej z 1470 r., rozbudowanym w stylu barokowym w XVII wieku (fot. 1, 2, 3 i 4).
Fot. 5 - most na Koprzywiance i fragment drogi krajowej Sandomierz - Kraków.




Fot. 1 i 2 - Wisła w Gminie Koprzywnica. Po drugiej stronie rzeki widoczny Tarnobrzeg. Gmina słynie z licznych sadów (fot. 3).
Oprócz słynnego pocysterskiego klasztoru w Koprzywnicy na terenie gminy można spotkkać inne ciekawe zabytki (fot. 4 - odrestaurowany dworek w miejscowości Niedźwice.
Krajobraz w okolicy Koprzywnicy jest bardzo urozmaicony. Tworzą go pagórki opadające ku dolinie Wisły, liczne wąwozy, pasy pól uprawnych, łąk, sadów, niewielkie zagajniki, jak i duże lasy. Prawdziwą ozdobą tej ziemi są liczne kapliczki i znaki wiary (fot. 5).

Dziedzictwo Gminy Koprzywnica

 

 

Obecnie kościół parafialny pw. św. Floriana, dawniej kościół klasztorny oo. Cystersów, po kasacji zakonu został zamieniony na kościół parafialny. Jest budową bazylikową, trójnawową, systemu filarowego z transeptem i prostokątnym prezbiterium. Najbardziej charakterystycznym elementem kościoła koprzywnickiego widocznym z daleka jest piękna barokowa wieża przypominająca odwrócony do góry kielich bez podstawy zwany kulawką.
Fot. 5 - wschodnie skrzydło klasztoru.



Kapitularz z doskonale zachowanymi kolumnami romańskimi (fot. 1, 2 i 3)
Kościół jest jednym z najcenniejszych przykładów architektury romańskiej, która tutaj zaczyna posługiwać się w budowie sklepień ostrołukiem i używa do tego ciosu.
Uderza bardzo staranna i solidna technika budowy, przykuwa uwagę harmonijny rozkład przestrzeni, piękny rytm arkad, gurtów i żeber sklepiennych. Filary i półkolumny są zdobione płaskorzeźbionymi ornamentami geometrycznymi i roślinnymi. Zworniki zdobione są tzw. dekoracją plecionkową.



Dekoracje malarskie wnętrza należą do najważniejszych i najcenniejszych elementów bogatego wyposażenia kościoła. Najstarsze pochodzą z polowy XIV w. i są przedstawione na zachodnim filarze nawy południowej (fot. 3). By zabezpieczyć fresk przed dalszym zatarciem i uszkodzeniem założona została na niego ozdobna kuta krata.



Bardzo ciekawym zabytkiem ze względu na kształt jest sarkofag Niedrzwickich z 1581 r. wykonany przez rzeźbiarza Santi Gucci (fot. 1 i 2).
Ołtarz główny (fot. 3) wybudowany przed 1645 r. w stylu barokowym został ufundowany przez Opata Zbigniewa Ossolińskiego z Tenczyna. Obraz do niego namalował nadworny malarz króla Władysława IV (sygnowany i datowany „Bartłomiej Strobel 1645 r."), a przedstawia sceny Wniebowzięcia Matki Bożej.
Po prawej stronie prezbiterium zwraca uwagę ołtarz Matki Bożej Różańcowej z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem z pocz. XVII w (fot. 4 i 5). Ołtarz został ufundowany przez opata Franciszka Rzerowskiego na początku XVII w., bogato złocony, jest wykonany w stylu barokowym.




Fot. 1 - obok ołtarza Matki Bożej jest kaplica św. Walentego. W kaplicy ołtarz św. Walentego z obrazem świętego namalowanym na desce w 1650 r. i szkatułka z jego relikwiami.
W nawie głównej zobaczymy ambonę z ok. 1713 r. w stylu regencji, którą wybudował ostatni Opat Cystersów Krzysztof Bogoryja Skotnicki (fot. 2 i 3).
Obok kościoła i klasztoru stoi dawny dom przeora wzniesiony z fundacji opata Zbigniewa Ossolińskiego w latach 1615 - 1620. Tradycyjnie znany jest pod nazwą dworu opackiego (fot. 4 i 5).



Fot, 1, 2 i 3 - kościół Matki Boskiej Różańcowej w Koprzywnicy – rzymskokatolicka świątynia powstała w miejscu średniowiecznego kościoła Wszystkich Świętych. Najstarsze części kościoła to dawna kaplica wybudowana w latach 1693-1694. Współczesny wygląd świątyni nadano w latach 1872-1874. Dobudowano wtedy do istniejącej barokowej kaplicy nowe nawy. Od XII wieku do 1821 główny kościół parafialny Koprzywnicy.
Zabytkowe młyny: w Koprzywnicy (fot. 4) i miejscowości Trzy Kosy (fot. 5).


Szczególnymi znakami w krajobrazie sandomierszczyzny są krzyże, kapliczki, figury przydrożne drewniane i kamienne. Każda z nich to kawałek historii tej okolicy.

Turystyka w Gminie Koprzywnica
Tereny Gmina Koprzywnica są bardzo atrakcyjne pod względem turystycznym. Wisła i jej rozlewiska tworzą niezwykle malownicze krajobrazy. To także raj dla wędkarzy. 
Przez miasto przepływa niezwykle urokliwa rzeczka - prawdziwe eldorado dla wędkarzy łowiących pstrąga - Koprzywianka, na której to nieopodal kościoła św. Floriana usytuowany jest zbiornik wodny Koprzywianka (fot. 5) w skład którego wchodzi zbiornik „Danusia” i „Hania”, w którym łowić można ryby spokojnego żeru, a także drapieżne szczupaki i okonie.                   




Przez teren Gminy Koprzywnicy przebiega Szlak Cystersów w Polsce.
 6 listopada 2013 roku odbyło się uroczyste otwarcie sacro–turystycznego Szlaku Pątniczego Koprzywnica – Sulisławice.
Wzdłuż szlaku pojawiły się figury i krzyże, ufundowane w XIX i XX wieku przez okolicznych mieszkańców a także rzeźby z drewna lipowego, wykonane przez regionalnych artystów w czasie warsztatów rzeźbiarskich w Koprzywnicy (fot. 3 i 4).
Sandomierski Szlak Jabłkowy. Kreowanie turystycznej trasy dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego na obszarze powiatu sandomierskiego łączy ciekawe miejsca. Wędrując po okolicy turysta ma możliwość obcowania z naturą, podziwiania nie tylko piękna krajobrazu, ale również wspaniałych zabytków architektury murowanej i drewnianej, czy też zachowanych obiektów architektury dworskiej wraz z pięknym drzewostanem okalających je parków.