sobota, 23 stycznia 2021 r. Dzisiaj imieniny: Ildefonsa, Rajmunda, Klemensa

Polska prowincja

  • rozmiar:
  • A
  • A
  • A

Goraj

Image

Informacje

Gmina Goraj (zobacz na mapie) należy do województwa lubelskiego i wchodzi w skład powiatu biłgorajskiego. Gmina zajmuje obszar 68 km² i zamieszkuje ją ok. 4,5 tys. osób.

W skład gminy wchodzą następujące miejscowości:
Goraj, Abramów, Wólka Abramowska, Albinów Duży, Albinów Mały, Bononia, Gilów, Hosznia Abramowska, Hosznia Ordynacka, Jędrzejówka,  Kondraty, Majdan Abramowski, Średniówka, Zagrody, Zastawie.

Gmina Goraj ma typowo rolniczy charakter. Użytki rolne zajmują 5,1 tys. ha, czyli 75% ogólnej powierzchni gminy. Aż 87% powierzchni użytków rolnych zajmują grunty orne, 5% łąki i pastwiska, natomiast tylko 2% stanowią sady.

Gmina Goraj położona jest w całości na Roztoczu.  Gmina Goraj jest atrakcyjna zarówno dla wypoczynku, rekreacji, jak i dla uprawiania turystyki, szczególnie pieszej, rowerowej, a w zimie także narciarstwa zjazdowego i biegowego.

Goraj w XII wieku był grodem usytuowanym na wzgórzu nad rzeką Łada. W 1377 roku król Ludwik Węgierski nadał swemu bliskiemu współpracownikowi Dymitrowi gród i zamek Łada. Nadanie Goraja Dymitrowi zostało potwierdzone przez Władysława Jagiełłę w 1389 roku. Przez ponad wiek zamek i gród stanowiły własność potomków Dymitra, który od nazwy miejscowości - Goraj - przybrał swoje nazwisko. Dzięki staraniom Gorajskich między 1398 a 1405 rokiem Goraj otrzymał prawa miejskie.

W 1506 roku Goraj stal się własnością Mikołaja Firleja, a na początku XVII wieku dobra gorajskie przejął Jan Zamoyski, który wcielił je do ordynacji Zamoyskich. W 1772 roku zagarnęli go Austriacy, awansując miasto do rangi siedziby dystryktu w cyrkule bełskim (z siedzibą w Zamościu). Na mocy Konwencji Warszawskiej z 1776 roku miasto powróciło do Polski, ale po ostatecznym upadku Rzeczypospolitej ponownie znalazło się w zaborze austriackim (do 1809 roku). W 1869 roku władze carskie odebrały Gorajowi prawa miejskie.

Podczas II Wojny Światowej Goraj dotknęły represje hitlerowców. W listopadzie 1942 roku wywieziono na Majdanek ok. 100 mieszkańców. Roztoczańskie wzgórza i lasy (Hosznia Ordynacka) dawały schronienie żołnierzom AK. W latach 1975-98 gmina Goraj wchodziła w skład woj. zamojskiego. Goraj - siedziba gminy - to jedno z najstarszych miasteczek Lubelszczyzny.

Strona główna | Goraj |

Gmina Goraj - wizualizacja

 
Gmina Goraj w całości położona jest w mezoregionie Roztocze Zachodnie (fot. 1, 2 i 3). W przyszłości dwie trzecie powierzchni gminy będzie stanowił projektowany Gorajski Park Krajobrazowy, a pozostałą część - Roztoczański Obszar Chronionego Krajobrazu.
  Goraj jest jednym z najstarszych miasteczek na Lubelszczyźnie. Z dawnej, wspaniałej przeszłości został XVIII wieczny barokowy kościół z dzwonnicą (fot. 4) i miejska zabudowa w postaci rynku (fot. 5).



W Gminie Goraj można jeszcze spotkać dawną drewnianą zabudowę, która często sąsiaduje z nowoczesną architekturą (fot. 1). Gmina ma wybitnie rolniczy charakter a pola położone na wzgórzach tworzą bardzo malownicze krajobrazy (fot.2). Tak jak wszędzie na Roztoczu tak i tutaj są wąwozy (fot. 3).
Goraj leży nad rzeką Biała Łada, która tworzy malowniczy staw (fot. 4 i 5).

 

Historia i kultura Gminy Goraj

 

 

 

Erekcja parafii rzymskokatolickiej w Goraju miała miejsce w  1379 r. Obecna świątynia pw. św. Bartłomieja powstała w latach 1779-1782 z fundacji ks. Baltazara Dulewskiego, profesora Akademii Zamojskiej i proboszcza gorajskiego. Ołtarz główny z fragmentami barokowymi (fot. 2). Centralne miejsce ołtarza zajmuje obraz św. Bartłomieja (fot. 3). W ołtarzu są też barokowe rzeźby św. Barłomieja (fot. 4)  i św. Andrzeja (fot. 5).


 
W bocznym ołtarzu obraz MB Gorajskiej z Dzieciątkiem Jezus z w. XVII-XVIII w sukience srebrnej barokowej z w. XVIII fot. 1). W drugim bocznym ołtarzu obraz św. Anny Samotrzeć w srebrnej sukience (fot. 20). W zachrystii obraz św. Mikołaja.  Warto zwrócić uwagę na sklepienie kolebkowe na którym są wizerunki świętych (fot. 4). Kościół jest murowany z cegły, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę z 1952 r. (fot. 5).


Gilów, kościół parafialny p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Kościół powstał w latach 1929-1932. Nad nawą dach dwuspadowy. Nad dachem wieżyczka na rzucie kwadratu, przykryta daszkiem o wklęsłych połaciach, zwieńczona krzyżem. Obiekt charakteryzuje się bardzo skromną architekturą.




Prawdziwą ozdobą pejzażu kulturowego Gminy Goraj są krzyże i kapliczki. Wtopione w otoczenie, czasami ledwo widoczne, są niemymi świadkami historii tej ziemi. Można  tu spotkać znaki wiary o stuletniej historii, ale także powstają nowe.





Przydrożna figura Matki Boskiej w Kondratach (fot. 1). Cmentarz z I wojny światowej w miejscowości Zastawie (fot. 2).
Obbraz Wojciecha Gersona (fot. 3) przedstawiający Dymitra z Goraja powstrzymującego przed ucieczką Jadwigę, przyszłą żonę króla Władysława Jagiełły. Dymitr z Goraja piastował wysokie urzędy np. marszałka dworu króla Władysława Jagiełły w Krakowie. Na fot. 4 - pamiątkowy kamień na rynku w Goraju poświęcony najwybitniejszej postaci tego miasta. Fot. 5 - fragment rynku współczesnego Goraja.




 
Ważną funkcję kulturalną w życiu mieszkańców gminy pełnią również remizy strażackie, funkcjonujące przy jednostkach Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP). Oprócz wypełniania ważnych zadań z zakresu bezpieczeństwa publicznego, strażnice są zwykle najważniejszym centrum życia kulturalnego na wsi. Stanowią też doskonałe narzędzie do mobilizowania (szczególnie młodych ludzi) do aktywności społecznej. Na zdjęciach powyżej - uroczyste obchody 80 -lecia OSP w Kondratach.

 

Przyroda i turystyka Gminy Goraj

 

 
Położenie Gminy Goraj na Roztoczu Zachodnim ztwara doskonałe warunki do rozwoju wszechstronnej turystyki. Strome zbocza wzgórz i uprawiane na nich pola stwarzają wyjątkowo malownicze widoki.


Powstają liczne ścieżki rowerowe a utwardzone wąwozy są dotatkową atrakcją (fot. 1 i 2). Atrakcją są również malownicze zagrody (fot. 3). Przez gminę przepływa rzeka Biała Łada (fot. 4) a staw w Goraju jest wielką atrakcją dla wędkarzy (fot. 5).





Gmina Goraj jest atrakcyjna zarówno dla wypoczynku, rekreacji, jak i dla uprawiania turystyki, szczególnie pieszej, rowerowej, a w zimie także narciarstwa zjazdowego  i biegowego.
Powstają już gospodarstwa agroturysteczne (fot. 5), które przyciągają coraz liczniejszych turystów.

 

 

 

 

Perspektywy rozwoju Gminy Goraj

 

 

 
Gmina Goraj ma charakter typowo rolniczy. Rozwinięta jest infrastruktura co zprzyja rozwojowi budownictwa a także ma dobre warunki na osiedlanie się. Powstaje wiele nowych domów a sam Goraj pomimo wspaniałej przeszłości staje się powoli nowoczesną miejscowością (fot. 3, 4 i 5).