niedziela, 17 stycznia 2021 r. Dzisiaj imieniny: Antoniego, Jana, Sabiniana

Polska prowincja

Po obu stronach Bugu

Image

Informacje

Kryłów nad Bugiem.

Na tablicy jest napis w j. polskim i ukraińskim: Trzeba obalić mury i przezwyciężyć nieufność, aby razem budować harmonijną i pokojową przyszłość, gdyż zgodnie ze słowami filozofa Hryhorija Skoworody: "Wszystko przemija, ale u kresu wszystkiego pozostaje miłość. Wszystko przemija, ale nie Bóg i nie miłość". / Z wystąpienia Papieża Jana Pawła II, Kijów 23 czerwca 2001 r./

 

Kraina Po Obu Stronach Bugu skupia w sobie jak w magicznej soczewce całe piękno i niezwykłość wielokulturowości środkowo-wschodniej Europy. Tutaj można spotkać wspaniałe renesansowe świątynie katolickie, piękne cerkwie grecko-katolickie i prawosławne, zróżnicowane pod względem architektonicznym synagogi. Na tej ziemi rodziły się wielkie postacie kultury i nauki europejskiej i światowej.

 

Pierwszym moim projektem, który chciałbym zrealizować to stworzenie cyklu albumów - przewodników po tej niezwykłej krainie. Przewodniki powinny się ukazać zarówno w wersji drukowanej jak i  elektroniczno-internetowej. Przewidywane są trzy wersję językowe: polska, ukraińska i angielska

Pogranicze polsko-ukraińskiego to kraina niezwykła, wręcz fascynująca. Z drugiej strony zupełnie nieznana. Projektowane albumy - przewodniki mogą się w znacznej mierze przyczynić do odkrycia tej wielkiej krainy leżącej w sercu Europy. Krainy z wielką przeszłością historyczną, wielokrotnie naznaczana tragicznym piętnem - ale mimo wszystko z wielką przyszłością.

Albumy - przewodniki o których wspominam w eksplikacji projektu powinny być wspólnym przedsięwzięciem polsko-ukraińskim. Powinni w nim uczestniczyć historycy, historycy sztuki, geografowie czy też dziennikarze zarówno polscy jak i ukraińscy. Planowane wydawnictwa i portal internetowy znacznie wykroczą ponad zwyczajne przewodniki turystyczne. To może być projekt pokazujący że historia nie musi dzielić, ale może łączyć. Przez wiele wieków na terenie pogranicza polsko-ukraińskiego istniała wielka, wielonarodowa cywilizacja. Pokazanie pięknych śladów tej cywilizacji będzie jednym z priorytetów tego projektu.


Kraina Po Obu Stronach Bugu to nazwa symboliczna. Wskazująca na wielowiekowe związki historyczne, gospodarcze i społeczne. Rozciąga się ona od Wisły po Lwów i od Podlasia po Bieszczady. Wieloletnia granica i totalitarystyczne ustroje zniszczyły te wielowiekowe związki. Na szczęśie one się odradzają. W Polsce studiuje już tysiące ukraińskich (i nie tylko) studentów. Rozwijają się kontakty gospodarcze i turystyczne. Tworzę się ciekawe związki miedzyludzkie i rodzi się nowa społeczność, otwarta na wspólne działania. Tej społeczności właśnie ma służyć powyższy projekt.


Край по обидва боки річки Буг

Край по обидва боки річки Буг об'єднує, як чарівний об'єктив, всю красу і унікальність багатокультурної Центральної та Східної Європи. Тут ви можете знайти Ренесанс католицьких храмів, красиві греко-католицькі і православні церкви, архітектурну різноманітність синагог. На цій землі народилися великі діячі європейської та світової науки і культури.

Мій перший проект, який я хочу зробити – це серія альбомів-путівників цією незвичною землею. Путівники повинні з'явитися в друкованих та електронних версіях. Прогнозовані є три версії: польська, українська та англійська.

Польсько-українське прикордоння – це край незвичайний, просто захоплюючий. З іншого боку, абсолютно невідомий. Заплановані альбоми-путівники можуть внести значний вклад у відкриття цього великого краю, що лежать в самому серці Європи. Земля великого історичного минулого неодноразово була позначена трагічним клеймом, але все ж, вона має велике майбутнє.

Альбоми-путівники вже на стадії експлікації проекту повинні бути спільною підприємницькою польсько-українською справою. У цьому заході повинні брати участь історики, мистецтвознавці, географи, польські й українські журналісти. Плановані публікації та веб-портали поширюватимуться далеко за межі звичайних туристичних путівників. Це може бути проект, який показує, що історія не повинна ділити, а може об'єднувати. Упродовж багатьох століть на польсько-українському прикордонні була велика, багатонаціональна цивілізація. Показати сліди цієї красивої цивілізації буде один із пріоритетів проекту.

Край по обидва боки річки Буг – назва символічна. Орієнтована на вікові історичні, економічні та соціальні зв'язки. Цей край простягається від Вісли до Львова, з Підляшшя до Бєщад. Багаторічні кордони та тоталітарні режими знищили багатовікові зв'язки. Але вони відроджуються. У Польщі навчаються тисячі українських (і не тільки) студентів. Розвиваються економічні та туристичні відносини. Налагоджуються міжлюдські контакти, створюється нова спільна діяльність. Тим спільнотам має служити цей проект.

 


 

 

 

Po Obu Stronach Bugu - wizualizacja


Край по обидва боки річки Буг

 

 

Край по обидва боки річки Буг об'єднує, як чарівний об'єктив, всю красу і унікальність багатокультурної Центральної та Східної Європи. Тут ви можете знайти Ренесанс католицьких храмів, красиві греко-католицькі і православні церкви, архітектурну різноманітність синагог.

Rzeka Bug. Stanowi tutaj granicę między Polską a Ukrainą i Białorusią. Tutaj są także kresy Unii Europejskiej. Bug jest jedną z ostatnich nieuregulowanych rzek w Europie. Liczne zakola i nadbrzeżna roślinność czynią z rzeki Bug wielką atrakcję turystyczną na skalę nie tylko polską.




Świadectwa pogranicza kultur. Fot. 1 -murowana cerkiew w Siedliskach na Zamojszczyźnie. Fot. 2 - secesyjna kaplica na cmentarzy prawosławnym w Mycowie. Fot. 3 - barokowo-klasycystyczny Dworek Du Chateau w Hrubieszowie. Fot. 4 i 5 - sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej w Hrubieszowie.



Fot. 1 - ruiny zamku – twierdzy na wyspie na Bugu w Kryłowie. Fot. 2 - ruiny barokowego kościoła na wyspie w Chodlu. Fot. 3 - drewniana cerkiew greckokatolicka w Szpikołosach. Fot. 4 - wnętrze cerkwi w Budyninie. Polichromia o tradycjach barokowych, wykonana w 1892 r.  Fot. 4 - fragment fresków w prawosławnej cerkwi w Dołhobyczowie.




Dalsze świadectwa wielokulturowości.

           Fot. 1 - rokokowa figura św. Mikołaja w Kryłowie. Fot. 2 - grób ukraińskiego poety Aleksandra Kozłowskiego na starym cmentarzu w Hrebennem. Fot. 3 - stary krzyż kattolicki a w tle cerkiew greckokatolicka w Siedliskach. Fot. 4 - stary cmentarz prawosławny w miejsowości Gnojno nad Bugirm. Fot. 5 - cmentarz żydowski w Kocku.




Jednym z dowodów na unikalność tej części Europy jest architektura. Takim właśnie zjawiskiem jest tzw. renesans lubelski.
Fot. 1 - kościół w Janowcu. Fot. 2 - kościół św. Ducha z 1533 r. w Kodniu. Jedyny na ziemiach polskich przykład murowanej cerkwi późnogotyckiej z wczesnorenesansowym portalem, charakterystyczny dla budownictwa litewsko-ruskiego. Fot. 3 - murowany kościół wzniesiony w I poł XVII w. Kodniu. Sapiehowie wybrali na budowniczego Jana Cangerle – muratora cechu lubelskiego, przedstawiciela tzw. renesansu lubelskiego.Fot. 4 i 5 - renesansowy ratusz i kamienice w Zamościu.





Mniej znane ale piękne oblicze architektoniczne budownictwa sakralnego tej częci Europy.
Fot. 1 - barokowy kościół z 1695  r. w Radecznicy. Fot. 2 - kościół w stylu baroku włoskiego ukończony w 1758 r. w Leśnej Podlaskiej. Fot. 3 - fasada barokowego kościoła św. Anny z lat 1735 - 1738 w Lubartowie.  Fot. 4 -
wybudowany w 1727 r. kościół modrzewiowy w Tomaszowie Lubelskim, jest jednym z najbardziej znanych drewnianych kościołów barokowych w Polsce. Fot. 5 - kapliczka z 1646 r. i kościół w stylu klasycystycznym wybudowany w latach 1805 - 1811, wg. projektu słynnego architekta Piotra Aignera w Podedwórzu.



Fot. 1 - inny przykład budownictwa sakralnego - synagoga zbudowana w latach 1890-1894 w Wojsławicach.
Świat Krainy Po Obu Stronach Bugu to to również dworki i pałace. Fot. 2 - oficyna dworska z dawnej rezydencji Sosnowskich w Sosnowicy. Przebywał tu Tadeusz Kościuszko. Fot. 3 i 4 - Jedna z najpiękniejszych rezydencji magnackich w Polsce, czyli pałac w Kozłówce. Fot. 5 - murowany eklektyczny pałac z 1906 r. w Ruskich Piaskach.




Fot. 1 - XIX wieczny zespół pałacowo-parkowy w Konstantynowie.
W ostatnich latach w krainie na zachód od Bugu nastąpił olbrzymi skok cywilizacyjny. Miasta i miasteczka gruntownie zmieniły swoje oblicze zachowując przy tym dziedzictwo historyczne.
Fot. 2 - zrewitalizowane centrum Kocka. Fot. 3 - dzisiejsze centrum Tomaszowa Lubelskiego. Fot. 4 i 5 - odnowiony rynek i współcześnie wybudowany ratusz w Wojsławicach.


Jedną z największych atrakcji Krainy Po Obu Stronach Bugu jest szybko rozwijająca się turystyka. W tym zupełnie nowy jej dział, tzw. turystyka kulturowa. Czysta woda, orzeźwiające powietrze, lasy - to bardzo mocne atuty tej części Europy.
Fot. 1 - przełom Bugu w miejscowości Zbereże. Fot. 2 - Jezioro Czarne koło Sosnowicy. Fot. 3 - stawy koło Tomaszowa Lubelskiego. Fot. 4 i 5 - Bieszczady w okolicy Komańczy.


Perspektywy rozwoju Krainy Po Obu Stronach Bugu.
Pomimo granicy dzielącej ten obszar o wielowiekowej tradycji wymiany gospodarczej, stoi on jednak przed dobrą perspektywą rozwoju. Ten rozwój wzajemnej współpracy już się dokonuje. Tyciące przedsiębiorców przenika w obie strony przez granicę, która jest jednocześnie granicą Unii Europejskiej. Tysiące studentów studentów zza wschodniej granicy studiuje na polskich uczelniach. Polskie samorządy nawiązały już wieloletnią współpracę z samorządami na Ukrainie. To musi prędzej czy później zaowocować rozluźnieniem tej symbolicznej granicy na Bugu.
Fot. 1 - lotnisko w Świdniku. Fot. 2 - dziedziniec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, na którym studiuje wielu ukraińskich studenów. Fot. 3 - budynek Urzędu Gminy w Sosnowicy. Fot. 4 - Wschodni Bank Spółdzielczy w Chełmie, Oddział w Wierzbicy. Fot. 5 - kryty kort tenisowy w Tomaszowie Lubelskim, część większego kompleksu sportowego.


Pomnik ofiar głodu na Ukrainie