niedziela, 17 stycznia 2021 r. Dzisiaj imieniny: Antoniego, Jana, Sabiniana

Polska prowincja

  • rozmiar:
  • A
  • A
  • A

Potok Górny

Image

Informacje

Na zdjęciu powyżej - budynek Urzędu Gminy z amfiteatrem. 

Gmina Potok Górny (zobacz na mapie) leży w południowo - wschodniej części powiatu biłgorajskiego.

Gmina Potok Górny (dawniej gmina Potok) – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.

Dominującym działem gospodarki gminy Potok Górny jest rolnictwo, przeważają  gospodarstwa małe - do 5 ha. W latach 2006-2008 we wsi Potok Górny przeprowadzone zostało jedno z największych w woj. lubelskim scaleń gruntów na powierzchni ponad 2000 ha. Gmina jest jednym z największych w województwie producentem tytoniu wysokiej jakości. Tytoń uprawiany jest na około 1200 ha i stanowi ponad 20% łącznej powierzchni upraw. W produkcji zwierzęcej jako podstawowy kierunek utrzymuje się hodowla bydła i trzody chlewnej, oraz pszczelarstwo. Rolnicy zrzeszeni są w Grupie Producentów Tytoniu.

Historia Gminy Potok Górny

Pierwsze historyczne wzmianki o miejscowości Potok Górny pojawiły się na początku XVI wieku. Przez cały okres rozwoju miejscowością interesowali się królowie i możni. Król Stefan Batory przywilejem wydanym w Wilnie 15 czerwca 1558 roku wybudował i wyposażył tutejszy kościół. W 1588 roku Wola Kulińska (dawna nazwa Wsi Potok Górny) znalazła się w dziedzicznej własności hetmana i kanclerza koronnego Jana Zamoyskiego, w rok później w Ordynacji Zamoyskich. Znajdująca się nieco na uboczu miejscowość nie ucierpiała znacząco podczas najazdów tatarskich. W 1743 roku Teresa z Michowskich Zamoyska funduje, stojący do dziś, kościół parafialny p.w. św. Jana Chrzciciela. Od 1792 roku Potok został ośrodkiem klucza dóbr Ordynacji Zamojskich. W drugiej połowie XVIII wieku wymieniany jest Potok Górny i Potok Dolny. Na początku XIX wieku w Potoku Górnym było już 187 domów i ok. 1200 mieszkańców.

W 1809 roku Potok znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego, a po 1815 roku - Królestwa Polskiego w powiecie tarnogrodzkim.

W 1914 roku w czasie wojny austriacko-rosyjskiej w okolicznych lasach doszło do zaciętych walk. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości nastąpił rozkwit życia społeczno – gospodarczego. I tak w Potoku Górnym w 1925 roku było już Kółko Rolnicze i Ochotnicza Straż Pożarna. Pod koniec lat dwudziestych powstała poczta i telegraf.

W czasie II wojny światowej, dzięki swemu położeniu Potok uniknął bezpośrednich działań wojennych, ale były prześladowania miejscowej ludności.

 

Strona główna | Potok Górny |

Gmina Potok Górny

- wizualizacja
Gmina Potok Górny to gmina typowo rolnicza. Potok Górny, siedziba gminy, nie ma jakieś zwartej zabudowy i wyraźnie zaznaczonego centrum. Jest tu jednak wiele ciekawych domów i rozwinięta infrastruktura (fot. 1 i 2).
Teren całej gminy pokryty jest polami uprawnymi (fot. 3 - kwitnące pole gryki), ale nie brakuje też miejsc atrakcyjnych pod względem turystycznym (fot. 4 - zbiornik w Lipinach Dolnych).
Charakterystycznym elementem Gminy Porok Górny są liczne kolektory słoneczne, które podkreślają ekologiczny charakter gminy (fot. 5).



W gminie jest dobrze rozwinięta sieć szkół z nowoczesnymi budynkami (fot. 1). Jest też dużo nowoczesnego budownictwa, nawiązującego do polskiej tradycji architektury (fot. 2). W Gminie Potok Górny nie ma wybitnie cennych zabytków, ale jest wiele ciekawych obiektów historycznych wartych pokazania. W miejscowości Kolonia Malennik jest odrestaurowany dworek z poł. XIX w. (fot. 3).
Ciekawym zabytkiem jest drewniany kościół w Lipinach Górnych, wybudowany początkowo jako cerkiew unicka (fot. 4).
Najcenniejszym zabytkiem jest późnobarokowy kościół parafialny z poł. XVIII w. w Potoku Górnym (fot. 5).


 

Historia i kultura w Gminie Potok Górny

 

 
Kościół parafialny p.w. św. Jana Chrzciciela w Potoku Górnym. Wybudowany w latach 1743-1754 z fundacji ówczesnego proboszcza, ks. Grzegorza S. Jastrzębskiego, Teresy Zamoyskiej i Grabińskich (okoliczni dzierżawcy). Konsekrowany 11 grudnia 1754 roku przez bp. Wacława Hieronima Sierakowskiego. Świątynia jest późnobarokowa, orientowana, murowana z cegły, bazylikowa z transeptem. Kościół ten jest otoczony starym murem pokrytym czerwonymi dachówkami.


Przed kościołem w Potoku Górnym stoi drewniana kapliczka. Pierwotnie zawierała figurę Chrystusa Frasobliwego z datą wykonania 1851 rok, która zaginęła. Obecnie wewnątrz ludowa rzeźba Chrystusa (fot. 1).
Kościół p.w. M.B. Częstochowskiej w Lipinach Górnych (fot. 2, 3, 4 i 5). Drewniany kościół rzymskokatolicki, wybudowany w 1869 roku przez unitów. Od 1875 roku w rękach prawosławnych. Po zakończeniu I wojny światowej przekazany został kościołowi katolickiemu, a w 1920 roku dokonano jego poświęcenia. Kościół jednonawowy, z wieżą na frontonie, wewnątrz wybity klepką artystycznie wykonaną, sufit kasetonowy z drzewa. Ołtarz główny drewniany, z obrazem MB Częstochowskiej.


Na terenie gminy są jeszcze inne ciekawe obiekty zwązane z kulturą i religią. Wtopione w przyrodę tworzą niezwykły klimat tej zemi (fot. 1 - dzwonnica przy kościele w Lipinach Górnych).
Fot. 2 i 3 - stary cmentarz unicki w Lipinach Górnych.
Fot. 4 i 5 - krzyż i źródełko w lesie k. Lipin Górnych.


Fot. 1 - jeden z przykładów wtopienia znaków wiary w przyrodę.
Fot. 2 - pomnik przed Urzędem Gminy w Potoku Górnym, poświęcony mieszkańcom tej ziemi poległym w walce o niepodległość Polski w latach 1918 - 1920.
Fot. 3 - kapliczka poświęcona rozstrzelanym mieszkańcom tej ziemi w czasie okupacji hitlerowskiej.
Fot. 4 i 5 - pięknie odrestaurowany dworek z 1850 r. w miejscowości Kolonia Malennik. W poł. XIX w. folwarki przynależały formalnie do zamojskiego klucza Księżpolskiego.


Fot. 1 - XIX wieczne czworaki dawnego folwarku w miejscowości Lipiny Dolne - Kolonia.
Fot. 2 - fragment dawnego zespołu dworsko - pałacowego w Nakliku. Folwark Naklicki został założony po wojnach polsko-kozackich (1648 rok) przez Jana II Zamoyskiego.
Fot. 3 - budynek poczty w Potoku Górnym z końca lat dwudziestych XX w.
Fot. 4 i 5 - w Potoku Górnym zachowało się jeszcze sporo drewnianych zabudowań z przeł. XIX i XX w. Dobrze utrzymane i zamieszkałe do dzisiaj stanowią świetny przykład zachowamia ciągłości dziedzictwa kulturowego polskiej wsi.


 
W gminie widoczna jest też poszanowanie dla tradycji historycznej. W miejscowości Dąbrówka odnowiono w 2007 r. kapliczkę św. Barbary upamiętniającą bitwę powstańców styczniowych stoczoną tu 20 marca 1863 r. (fot. 1 i 2).
W Potoku Górnym można też jeszcze spotkać stare drewniane zabudowania gospodarcze, będące świadectwem życia tutejszych chłopów sprzed ponad stu lat (fot. 3).

Propagowaniem kultury i tradycji zajmuje się Gminny Ośrodek Kultury współpracując w dziedzinie kultury z miejscowymi szkołami, stowarzyszeniami jak również z OSP, LZS, KGW, ZMW. Przy GOK działa orkiestra dęta która prezentuje się na uroczystościach świeckich, kościelnych jak i przeglądach orkiestr oraz dziecięcy zespół taneczny, który jest zarazem bardzo pozytywnie odbierany wśród widowni.

 

Turystyka w Gminie Potok Górny

 

 

Przez teren Gminy Potok Górny przebiega szlak rowerowy Zaborszczyzny.
Na swojej trasie uwzględnia różnego rodzaju zabytki oraz turystycznie atrakcyjne miejsca.
Piękne widoki na dziewiczą naturę, osobliwość przyrody ożywionej i nieożywionej, cenne zabytki architektury związane z historią tej ziemi to atuty Gminy Potok Górny.
Atrakcją turystyczną jest zbiornik retencyjny o powierzchni  lustra 1,5 ha, usytuowany na terenie kompleksu leśnego. Wokół zbiornika znajduje się 8 ha zalesionych terenów gminnych.
Duży stopień lesistości terenu oraz powierzchni obszarów zielonych, a także walory środowiska naturalnego w postaci czystej wody, powietrza i brak nadmiernego hałasu stanowią doskonałe warunki krajobrazowe do wypoczynku i rekreacji na tym terenie.

Perspektywy rozwoju i sukcesy Gminy Potok Górny

 

 
 
Dostępność środków pochodzących z UE pozwoliła na realizację priorytetów takich jak infrastruktura techniczna, poprawa stanu dróg czy edukacja. Gmina posiada tytuł „Mecenas Polskiej Ekologii” czy zwycięstwo w konkursie „ekoAGRO-Samorząd” 2011 organizowanym przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego oraz Rynek Hurtowy Elizówka.
Sztandarowa inwestycja przyczyniająca się do ochrony środowiska zakończona w 2011 roku to montaż kolektorów słonecznych na budynkach prywatnych i użyteczności publicznej, w wyniku której zamontowano 825 instalacji solarnych. Ciepła woda użytkowa otrzymywana z instalacji solarnych, zwłaszcza w okresie letnim, praktycznie pokrywa w 100% zapotrzebowanie na CWU w domu jednorodzinnym a co za tym idzie obniża koszty niezbędne do ogrzania ciepłej wody ponoszone w systemie konwencjonalnym, przyczynia się także do redukcji emisji CO2 do atmosfery. Inwestycja współfinansowana była z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego, całość zadania to kwota rzędu 7 389 204,72 zł.


 
Na dzień dzisiejszy gmina jest w 100% skanalizowana, w 100% zwodociągowana, w 100% zgazyfikowana, w 100% ztelefonizowana, każdy mieszkaniec posiada darmowy dostęp do internetu.
Ciekawa inwestycja podnosząca standard życia mieszkańców zakończona w 2011 roku to "Budowa lokalnej szerokopasmowej sieci internetowej w ramach przeciwdziałania wykluczeniu informacyjnemu mieszkańców gminy Potok Górny".
Inwestycja współfinansowana była z UE. Realizacja niniejszej inwestycji ma znaczenie długofalowe. Pozwoli bowiem w przyszłości na zmniejszenie efektu tzw. wykluczenia cyfrowego na danym obszarze oraz zmniejszy koszty i usprawni funkcjonowanie instytucji publicznych. Projekt ma doprowadzić do wzrostu aktywności społeczno-gospodarczej mieszkańców obszarów wiejskich gminy Potok Górny poprzez zbudowaną lokalną infrastrukturę społeczeństwa informacyjnego dla mieszkańców i instytucji publicznych, a także ograniczenie do minimum zagrożeń „wykluczenia cyfrowego” poprzez zniesienie barier w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu (bezpłatny dostęp).
Gmina Potok Górny stała się tym samym miejscem atrakcyjniejszym dla życia poprzez zwiększenie możliwości korzystania z technologii informacyjnych i informatycznych. W ramach inwestycji uruchomiono potokgorny.net - bezpłatną, bezprzewodową sieć internetową dostępną dla mieszkańców gminy.
W 2006 r. gminie przyznany został tytuł ,,Gmina Przyjazna Środowisku” w VII Edycji Narodowego Konkursu Ekologicznego pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP, znak i tytuł został przedłużony na lata 2007 i 2008, zaś w roku 2009 nadano jej tytuł „Mecenasa Polskiej Ekologii”.
W rankingu samorządów ogłoszonym przez dziennik „RZECZPOSPOLITA” dnia 17 lipca 2012r, Gmina Potok Górny w kat. gmin wiejskich znalazła się na 80 miejscu w skali kraju i 3 w skali Województwa Lubelskiego. Pod uwagę brane były samorządy  które najlepiej zarządzały swoimi finansami w oparciu o dane Ministerstwa Finansów a w szczególności: - dynamika wzrostu wydatków majątkowych (pomniejszonych o środki unijne) na jednego mieszkańca w latach 2008-2011; - wartość środków unijnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca, które w latach 2009-2011 wpłynęły na rachunek gminy; - zadłużenie samorządu w stosunku do dochodów w latach 2008-2011; - nadwyżkę operacyjną w stosunku do dochodów w latach 2008-2011; dynamikę wzrostu dochodów własnych w latach 2008-2011; relację nakładów inwestycyjnych do przyrostu zadłużenia w latach 2008-2011; - dynamikę wzrostu wydatków  ogółem na jednego mieszkańca w wybranych działach w poszczególnych latach 2008-2011; - transport i łączność; - ochrona środowiska.
W rankingu gmin najskuteczniej pozyskujących fundusze UE  „Europejski Samorząd” ogłoszony przez dziennik „RZECZPOSPOLITA” dnia 17 lipca 2012 r., Gmina Potok Górny zajęła 42 miejsce w skali kraju i 3 w skali Województwa Lubelskiego.