Polska prowincja

Abraham Jakub Stern, inna pisownia Sztern (ur. pomiędzy 1762 a 1769 w Hrubieszowie (na fot. centrum Hrubieszowa), zm. 3 lutego 1842 w Warszawie) – polski Żyd, zegarmistrz, mechanik (samouk), konstruktor i uczony, wynalazca; przodek Antoniego Słonimskiego. Jego najmłodsza córka, Sara, wyszła w roku 1842 za Chaima Zeliga Słonimskiego, dziadka Antoniego Słonimskiego. W dziciństwie oddany na naukę do zegarmistrza, zwrócił na siebie uwagę Stanisława Staszica, w którym zyskał protektora.

Od 1810 skonstruował serię maszyn liczących, które wykonywały cztery podstawowe działania arytmetyczne i potrafiły również wyciągać pierwiastki kwadratowe. Jako chłopiec terminował u zegarmistrza w Hrubieszowie. Tam zainteresował się nim Stanisław Staszic, dzięki któremu znalazł się w Warszawie. Wykazywał niepospolite zdolności matematyczne i wynalazcze. Sporządził tak zwany trianguł ruchomy o dwóch celownikach, zastępujący stolik mierniczy.

Znany był też prosty mechanizm Sterna, zabezpieczający powozy przed rozbieganiem się koni. Najwięcej czasu i wysiłku poświęcił skonstruowaniu "machiny rachunkowej", aby w końcu zaprezentować gotowe dzieło Staszicowi i dowieść, że nie zawiódł pokładanych w nim nadziei. Zademonstrowana na posiedzeniu Towaszystwa Przyjaciół Nauk."machina" wywołała sensację, wykonywała bowiem "sama przez się" wszystkie cztery działania.

Po czterech kolejnych latach pracy Stern zbudował nową maszynę służącą wyłącznie do wyciągania pierwiastków kwadratowych. Wreszcie 30 kwietnia 1817 zaprezentował maszynę stanowiącą niejako skojarzenie dwóch poprzednich, wykonywała bowiem wszystkie pięć działań. W jednym z modeli wystarczyło wprowadzić dane i operacja była wykonywana przez mechanizm zegarowy, bez ingerencji człowieka. Od 1830 członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Członek Komisji Żydowskiej przy Warszawskiej Szkole Rabinów oraz jej rektor w latach 1826-1835. Pochowany jest na cmentarzu żydowskim na Bródnie w Warszawie.